Wreszcie wygodnie również dla pieszych i rowerzystów
Roboty na nasze zlecenie wykonała wybrana w przetargu firma Balzola. Jej zadaniem była m.in. budowa dwukierunkowej asfaltowej trasy rowerowej. Na placu Bankowym została ona wydzielona z jezdni i odseparowana za pomocą donic, którym trzeba było znaleźć nowe miejsce po posadzeniu wspomnianych wcześniej drzew. Na dalszym odcinku droga dla rowerów powstała dzięki reorganizacji parkowania oraz przebudowie oświetlenia ulicznego.
Na Marszałkowskiej parkowanie zostało usunięte z chodników. Dla kierowców zostały wyznaczone nowe zatoki postojowe w miejscu trzeciego pasa ruchu. Na odzyskanej przestrzeni pojawiła się trasa rowerowa, a prowadzący równolegle do niej chodnik przeszedł remont z wykorzystaniem wysokiej jakości materiałów. Na całej długości przebudowanego odcinka pieszych i rowerzystów od jezdni odgradza ściana zieleni. Miejsca postojowe poprzetykane są kilkudziesięcioma drzewami rosnącymi w nowym równych szpalerze i otoczymi pięknymi krzewami. Szpaler traci ciągłość jedynie na wysokości placu Żelaznej Bramy. Właśnie w tym miejscu została zostawiona rezerwa na przyszłe przejście w Osi Saskiej.
Szpaler drzew zamiast szpaleru słupów
W sumie ul. Marszałkowską na remontowanym odcinku ozdobiły 63 nowe drzewa (29 platanów klonolistnych, 16 miłorzębów japońskich i 18 wiśni ptasich) oraz kilkadziesiąt tysięcy krzewów, bylin i pnączy. Łączna powierzchnia nowych nasadzeń wynosi prawie 2600 m kw. – taka ilość wystarczyłaby na zazielenienie warszawskiej „patelni” trzy razy. Jednocześnie podczas prac wzdłuż ul. Marszałkowskiej nie wycięliśmy ani jednego drzewa, 52 z nich zostały zabezpieczone, a dwa – przesadzone.
Miejsca drzewom ustąpiły nie tylko samochody, ale też miejskie latarnie. Ich słupy, które przy okazji wymieniliśmy na nowe, zostały przesunięte na pas dzielący między jezdniami. Ich lokalizację i tak należało zmienić, aby wygospodarować miejsce na drogę rowerową. Zadbaliśmy również o jakość oświetlenia. Stare sodowe oprawy oświetleniowe zostały wymienione na energooszczędne oprawy LED. Chodnik i droga rowerowa zyskały zaś osobne oświetlenie dzięki nowym małym latarniom typu parkowego.
Ładniej, ale też bezpieczniej
Praktycznie wszystkie elementy składowe inwestycji służą też poprawie bezpieczeństwa. Nowe latarnie zapewniają lepsze oświetlenie, w tym doświetlenie okolicznych przejść dla pieszych. Równy chodnik zapewnia lepsze warunki dla pieszych, w tym dla osób o ograniczonej mobilności. Parkujące samochody nie manewrują już po chodniku, a ruch rowerowy jest odseparowany.
Na skrzyżowaniu ul. Marszałkowskiej z pl. Żelaznej Bramy po przebudowie jest modelowe wyniesione przejście dla pieszych i przejazd rowerowy. Wybudowaliśmy też azyle na przejściach przy ulicy Elektoralnej i przy Ptasiej. Zmiana jest duża szczególnie w tym drugim przypadku, ponieważ przesadnie szeroka tarcza skrzyżowania zachęcała dotychczas do nadmiernych prędkości czy też nielegalnego parkowania.
Nowy skwer
Nie ma nazwy i patrona, ale to w niczym nie przeszkadza w wypoczywaniu na nim. Na styku ulic Marszałkowskiej i Elektoralnej oraz placu Bankowego posadziliśmy 11 miłorzębów japońskich i zaprojektowaliśmy kameralną małą architekturę. W tym miejscu powstał niewielki skwer, swoisty park kieszonkowy, na którym można przysiąść i odpocząć.
Są tu ławki z siedziskiem i oparciem, a obok stoją trzy ażurowe pergole, które zostały obsadzone bluszczem i zazielenią się na wiosnę. Dookoła posadziliśmy również mnóstwo krzewów. Po zmroku na skwerze jest jasno dzięki nowym latarniom.
Cieszymy się, że udało nam się zakończyć wszystkie prace przed zimą. I to mimo czasowego wstrzymania części robót w związku z odkryciami archeologicznymi. Na wysokości pl. Żelaznej Bramy robotnicy odkopali piwnice przedwojennych kamienic, a przy ul. Elektoralnej – dawną oficynę Pałacu Błękitnego. Uzupełnieniem prac będzie remont nawierzchni zachodniej jezdni ul. Marszałkowskiej między pl. Bankowym a ul. Królewską. Frezowanie tego odcinka planujemy wiosną przyszłego roku.
Koniec wieńczy zieleń
Pracowaliśmy jednak nie tylko na samej ulicy Marszałkowskiej. Na jej przedłużeniu na północ na małej przestrzeni zaszła duża zmiana, która stanowi zapowiedź kierunku w jakim w przyszłości podążać będą dalsze przekształcenia placu Bankowego. Od listopada drzewa spotkamy tutaj już nie tylko ściśnięte w skromnym zgrupowaniu na jego wschodnim skraju. W ramach zadania koncentrujacego się na przebudowie fragmentu ul. Marszałkowskiej zasadziliśmy bowiem też dziesięć dorodnych platanów klonolistnych na samym placu. Znajdują się przy budynku, w którym znajduje się siedziba warszawskiego ratusza oraz urząd wojewódzki. Drzewa są okazałe – mają ok. sześciu metrów wysokości, obwód pnia o szerokości min. 35 cm i przyjechały do nas ze szkółki w Czechach. Ich bujną koronę w pełnej krasie będzie można podziwiać wiosną i latem, gdy wszystko kwitnie.
Nowe platany zasadziliśmy w narożniku przy al. „Solidarności”, w bezpośrednim sąsiedztwie zabytkowego budynku miejskiego ratusza. Było to więc możliwe tylko dzięki dobrej współpracy z Mazowieckim Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków. Wysokie drzewa, które posadziliśmy bezpośrednio w ziemi, zastąpiły stojące tu wcześniej donice. Towarzyszy im mieszanka ozdobnych krzewów i bylin. Docelowo niewykluczone jest wydłużenie tego nowego szpaleru drzew. Chcielibyśmy, aby zieleń cieszyła oko wzdłuż całej zachodniej pierzei, aż po wylot ul. Elektoralnej.
W ramach robót dodatkowych zaprojektowaliśmy też w tym rejonie rozpłytowanie po wschodniej między torami tramwajowymi a buspasem na placem Bankowym, tuż za skrętem z ul. Senatorskiej. Tam również do niedawna znajdowały się drewniane donice. W ich miejsce zasadziliśmy dziesięć dębów.
To kolejne duże drzewa, które sadzimy w ramach realizowanych przez nas inwestycji, w miejscach gdzie dotąd brakowało zieleni. Szczególnie widać to w Śródmieściu. Tej jesieni chociażby na placu Trzech Krzyży przybyło szesnaście lip holenderskich o obwodzie pnia min. 50 cm oraz osiem głogów Lavallego o obwodzie pnia min. 30 cm. Drzewa mają ok. sześciu metrów wysokości i zjechały do nas ze szkółki w Hamburgu, gdzie dorastały przez 35 lat. Do tego dochodzą tysiące krzewów i bylin. Ta zielona enklawa już teraz robi wrażenie, a okoliczni mieszkańcy powoli się przyzwyczajają, że rośliny wypierają asfalt z placu Trzech Krzyży.
Mieszkańcy mówią, jak zmieniać place
Podobnie będzie na placu Bankowym. Platany przed warszawskim ratuszem to pierwsze drzewa, które po wielu dekadach można podziwiać po zachodniej stronie placu. Pojawiła się tam też stacja roweru miejskiego Veturilo. To zwiastun większych zmian, jakie zajdą w tym miejscu. Teraz jest tam za dużo asfaltu i betonu, a za mało zieleni. A to jeden z kluczowych elementów Nowego Centrum Warszawy, projektu zakładającego przeobrażenie ścisłego centrum stolicy w wygodną, dostępną i zieloną przestrzeń publiczną. Blisko placu Bankowego znajduje się Ogród Krasińskich, plac Teatralny, Ogród Saski, a nieco dalej Stare Miasto, Trakt Królewski czy przebudowywany placu Defilad. Przy placu Bankowym działają ważne instytucje: urząd miasta i urząd wojewódzki, a także punkty usługowe i handlowe. To istotny węzeł komunikacyjny na przecięciu się kierunków północ – południe i wschód – zachód.
W listopadzie zorganizowane zostały konsultacje społeczne w sprawie przyszłości placu Bankowego. O tym, jak docelowo zagospodarować tę przestrzeń, mieszkańcy rozmawiali z ekspertami od urbanistyki, krajobrazu, konserwacji zabytków czy mobilności. W ramach warsztatów charrette, organizowanych pod okiem Biura Architektury i Planowania Przestrzennego, urządnicy wspólnie z mieszkankami i mieszkańcami planowali nowe zagospodarowanie placu. Bankowego. Zgodnie ze wstępną koncepcją drzewa, krzewy i kwiaty zajmą ok. 25 proc. jego przestrzeni, czyli ponad pięć razy więcej niż dziś. Bliżej budynku ratusza – w miejscu, gdzie obecnie parkują auta – powstanie zielony skwer, znajdzie się tam również fontanna. Przystanki komunikacji miejskiej mogą zostać zgrupowane w jednym miejscu. Pod uwagę brana jest także przebudowa torowiska tramwajowego i takie jego odsunięcie od pałacu Błękitnego, żeby zmieścić przy nim drogę dla rowerów.
Podobne spotkania – jak te dotyczące placu Bankowego – zorganizowane zostały w grudniu ws. zmian na placu Żelaznej Bramy. Nie mamy wątpliwości, że i ta okolica musi przejść metamorfozę. Tym bardziej że po sąsiedzku w ostatnich miesiącach zaszły duże zmiany. Choć przebudowa ul. Marszałkowskiej objęła jedynie zachodnią jej stronę, to celowo zachowaliśmy rezerwę na przejście dla pieszych w Osi Saskiej, którym będzie można się wygodnie dostać z Ogrodu Saskiego właśnie na plac Żelaznej Bramy. Dziś oba miejsca są odcięte od siebie szerokimi jezdniami ul. Marszałkowskiej oraz torowiskiem tramwajowym i pasem dzielącym, co powoduje zatarcie się historycznej Osi Saskiej oraz wymusza na pieszych nadkładanie drogi. Ze skraju Ogrodu Saskiego na plac Żelaznej Bramy jest 70 metrów w linii prostej. Jednak pokonanie tego odcinka z wykorzystaniem najbliższego przejścia to teraz półkilometrowy marsz.
plac Żelaznej Bramy – wstępnia wizualizacja zmian opracowana po konsultacjach społecznych
Jest plan. Działamy dalej!
Tegoroczne prace to kolejny element „Zielonej Marszałkowskiej” – realizowanej od kilku lat inwestycji, która wpisuje się w program Nowego Centrum Warszawy. Najpierw po jej zachodniej stronie wzdłuż placu Defilad powstała droga dla rowerów, wyremontowaliśmy chodnik, a na szerokiej jezdni wyznaczyliśmy miejsca postojowe. Dodaliśmy także nowej zieleni w postaci 34 drzew (lipy srebrzyste „Varsaviensis”) oraz licznych krzewów i bylin. Zmiany przeszedł też sam wlot ul. Marszałkowskiej na pl. Bankowy, gdzie przesunęliśmy, skróciliśmy i osygnalizowaliśmy przejście dla pieszych – jedno z najbardziej niebezpiecznych w centrum. Po zakończeniu prac między ul. Królewską a al. „Solidarności” idziemy dalej na północ. Kolejny odcinek głównej trasy rowerowej łączącej Śródmieście z Żoliborzem i Bielanami – tym razem na ul. Andersa – powstanie w przyszłym roku. Właśnie ogłosiliśmy przetarg na budowę jej fragmentu od Dw. Gdańskiego do skrzyżowania z ul. Nowolipki. Będzie dwukierunkowa i poprowadzimy ją po zachodniej stronie ulicy.
Droga rowerowa połączy się w spójną całość z istniejącymi trasami na ulicach: Bonifraterskiej, Świętojerskiej, Anielewicza i Dawidowskiego. W tym celu zostaną wyznaczone m.in. komplety przejazdów rowerowych na skrzyżowaniach z ul. Stawki oraz z ul. Anielewicza. Łącznie z licznymi elementami dodatkowymi, które zostały przewidziane już na tym etapie, w Śródmieściu przybędą dzięki temu ponad dwa kilometry infrastruktury rowerowej.
Czy wiesz, że…
Więcej informacji o planowanych zmianach na placu Bankowym i placu Żelaznej Bramy można znaleźć na stronie Biura Architektury i Planowania Przestrzennego – architektura.um.warszawa.pl.
