Aktywne przejście dla pieszych to zestaw rozwiązań, które mają podnieść ostrożność kierowców na przejściu, poprawić dostrzegalność pieszego i ułatwić mu przejście przez jezdnię. Głównym elementem jest pulsacyjne żółte światło, uruchamiane za pomocą czujnika ruchu. Wykrywa on pieszych zbliżających się do „zebry” i uruchamia sygnał ostrzegawczy dla kierowców. Dodatkowo, przejście jest wyposażone w punktowe elementy typu LED, również pulsujące po wykryciu pieszego. Samo przejście jest dodatkowo oznakowane (m.in. czerwonym malowaniem), zaś na odcinku dojazdowym nawierzchnia jest bardziej szorstka, aby ułatwić hamowanie. Przejście jest też odpowiednio doświetlone po zmroku.
W 2017 r. aktywne przejścia pojawiły się w 20 miejscach w Warszawie – na dużych, ruchliwych ulicach, gdzie nie można zastosować środków uspokojenia ruchu. Aktywne przejścia dla pieszych są rozwiązaniem ok. 10-krotnie tańszym od sygnalizacji świetlnej, dzięki czemu pozwalają doraźnie poprawić bezpieczeństwo w wielu miejscach.
Aby sprawdzić jak to nowe rozwiązanie wpływa na zachowania na drogach, przeprowadzono odpowiednie pomiary ruchu i obserwacje zachowań użytkowników. Badania były przeprowadzone przed i po wprowadzeniu aktywnych przejść, a następnie zostały powtórzone po kilku tygodniach, aby sprawdzić czy efekt utrzymuje się w dłuższej perspektywie.
Aktywne przejścia działają
Wyniki pomiarów pokazują, że wprowadzenie aktywnych przejść zmieniło zachowania kierowców i wpłynęło na poprawę bezpieczeństwa i komfortu pieszych.
Na zbadanych przejściach kierowcy dwukrotnie częściej przepuszczali pieszych oczekujących na przejście przez jezdnię. Przed wprowadzeniem zmian na niektórych przejściach tylko 2-5% kierowców zwalniało lub zatrzymywało się, aby pozwolić pieszemu przejść na drugą stronę. Średnia w 8 badanach lokalizacjach wynosiła 19%. Po wyznaczeniu aktywnych przejść ten wskaźnik wzrósł średnio dwukrotnie – do 37% – zaś na niektórych przejściach przekroczył 50%. Najniższy wynik stwierdzono w al. Waszyngtona (11%) – jest to prawdopodobnie spowodowane tym, że pieszy oczekuje na przejście dalej od krawędzi jezdni, za torowiskiem tramwajowym. Ta sytuacja poprawi się wraz z przebudową torowiska planowaną przez Tramwaje Warszawskie.
Zmierzono również, jak długo piesi muszą oczekiwać na przejście przez jezdnię. Długi czas oczekiwania był problemem zwłaszcza na przejściach przez kilkupasmowe arterie: np. na ul. Modlińskiej przeciętnie trzeba było czekać ponad 12 sekund. Po wyznaczeniu aktywnego przejścia ten czas spadł o blisko połowę (do niecałych 7 sekund). Poprawę widać we wszystkich badanych punktach: średnio z ponad 4 sekund do ok. 2,5 sekundy.
Ważnym parametrem pokazującym poprawę bezpieczeństwa jest wskaźnik sytuacji konfliktowych – czyli takich, gdy pieszy lub kierowca jest zmuszony zareagować, by uniknąć zderzenia. Na podstawie 900 godzin nagrań zidentyfikowano ponad 14 tys. takich interakcji, co pozwala na analizę statystyczną. Wyliczony w ten sposób wskaźnik po wprowadzeniu aktywnych przejść zmniejszył się przeciętnie o 10%. Spadła również prędkość pojazdów na przejściach – średnio o 4 km/h.
Pomiary zostały powtórzone po upływie kilku tygodni od wprowadzenia aktywnych przejść, aby zweryfikować czy efekt poprawy bezpieczeństwa jest długotrwały. Badane wskaźniki pokazują, że w perspektywie kilku tygodni nastąpiła dalsza poprawa w zakresie liczby sytuacji konfliktowych, czasu oczekiwania na przejście i odsetka kierowców przepuszczających pieszych. Takie badania będą prowadzone dalej po to, aby w pełni poznać efekty tego rozwiązania w dłuższej perspektywie.
Wyniki analiz wskazują nam, w jakich miejscach aktywne przejścia dają najlepsze efekty. Dużą poprawę widać na takich ulicach jak ul. Mickiewicza, Popiełuszki, Grzybowska, Powstańców Śląskich. Na badanych przejściach w al. KEN i ul. Modlińskiej również odnotowano poprawę, jednak była ona dwukrotnie mniejsza niż w pozostałych lokalizacjach. To za mało, by zaakceptować aktywne przejście jako optymalne rozwiązanie w dłuższej perspektywie. W związku z tym, docelowo na tych ulicach zastosowana będzie sygnalizacja świetlna. Do czasu jej budowy aktywne przejścia będą funkcjonować jako doraźna poprawa bezpieczeństwa pieszych, zaś potem ich elementy zostaną przeniesione w inną lokalizację. Jednocześnie, w tym roku planujemy także budowę kolejnych kilkunastu aktywnych przejść.