Nowa zieleń na ul. Świętokrzyskiej pojawiła się po zakończeniu budowy II linii metra. Z czasem, po sugestiach mieszkańców i konsultacjach z nimi, została znacznie rozszerzona, a to w ramach realizacji projektu „Zielona Świętokrzyska” w budżecie obywatelskim. W 2017 r. wzdłuż ulicy posadziliśmy aż 191 platanów i 17 wiśni różowych wraz z żywopłotami z irgi, a także utworzyliśmy rabaty z tysiącami bylin i kwiatów.
Przez trzy lata większość drzew nie okazywała oznak znacznego pogorszeniu stanu zdrowia. Przyjęły się i rozwijały prawidłowo – po posadzeniu miały 8-9 m wysokości, dziś znacznie przekroczyły 10 m. Zwiększyły także obwody pni – z 30-35 cm do ok. 40 cm. Zaobserwowaliśmy, że co roku czas, kiedy platany się zieleniły, ulegał zmianom – w zależności od długości okresu zimowego czy ilości opadów. Nie był to jednak powód do obaw, bo podobnie działo się w innych miejscach w centrum. Ale zauważyliśmy też, że drzewa usytuowane w miejscach nasilonego ruchu pieszego – przy skrzyżowaniach, przystankach autobusowych oraz przy wejściach do stacji metra – wykazywały tendencję do późniejszego wypuszczania liści.
Spowodowane to było najpewniej wzmożonym soleniem zimowym nawierzchni. Przez zasolenie gruntu obserwujemy zjawisko, które nazywa się suszą fizjologiczną drzew. Oznacza to, że pomimo występowania wody w glebie drzewo nie jest w stanie tej wody pobrać i staje się coraz słabsze oraz podatne na różne schorzenia. Przyczyną takiego stanu rzeczy jest zjawisko osmozy hipertonicznej. Polega ono na tym, że w środowisku glebowym mamy wyższe stężenie związków osmotycznych niż wewnątrz komórek.
Efekt tego zjawiska możemy zaobserwować w tym roku na Świętokrzyskiej w pobliżu skrzyżowania z Marszałkowską. To właśnie tam 19 drzew zwraca uwagę tzw. suchoczubami, czyli pozbawionymi liśćmi wierzchołkami. Wyglądają, jakby od czubka usychały i miały w niedalekiej przyszłości całkowicie obumrzeć. Ale tak się nie stanie – akcja ratunkowa została podjęta.
Firma Palmett, która cztery lata temu dokonała nasadzeń na Świętokrzyskiej, niedawno intensywnie płukała glebę wokół drzew, aby zniwelować zasolenie. Dzięki temu większość drzew odżyła, choć nadal wyróżnia się suchoczubami. Jak jednak zapewnia wykonawca, w ciągu kilku lat wierzchołki „łysych” platanów znów pokryją się liśćmi.
Aby ułatwić platanom utrzymanie żywotności, jeszcze w tym roku te najbardziej narażone na zasolenie otrzymają specjalne domki ochronne, aby solanka, czyli zasolona woda z pobliskich nawierzchni nie wlewała się do ich mis. Podobne rozwiązanie można już było zaobserwować na pl. Konstytucji, a wdrożone zostanie również na przebudowywanym tzw. pl. Pięciu Rogów. Niestety, kilka drzew najbardziej dotkniętych suszą fizjologiczną zostanie w przyszłości wymienionych na nowe.
Należy jednocześnie pamiętać, że posadzone na Świętokrzyskiej platany (jak i większość drzew stojących przy jezdniach) nie mają łatwych warunków do życia. Nie sprzyjają im ograniczenia w dostępie do wody, są też narażone na duże zanieczyszczenia. Do tego dochodzi wspomniane solenie nawierzchni jezdni zimową porą. I choć rezygnacja z solenia na kluczowych arteriach komunikacyjnych w mieście jest dla nas w najbliższym sezonie zimowym raczej nieosiągalna, to pracujemy nad nowymi rozwiązaniami, które mają poprawiać drzewom warunki do życia.