Zintegrowany System Zarządzania Ruchem to nie nowość w Warszawie. Wszystko zaczęło się w 2008 roku. System obejmował wówczas 37 skrzyżowań. Celem było usprawnienie ruchu w centrum stolicy. W tym momencie liczy sobie już ponad 400 skrzyżowań i pozwala na dynamiczne sterowanie ruchem w największych arteriach miasta.
Nasze rozwiązania i doświadczenie związane ze Zintegrowanym Systemem Zarządzania Ruchem ciekawią inne jednostki. Także te zza granicy. W poniedziałek i wtorek, 6-7 października w Warszawie miała miejsce 17. edycja Polskiego Kongresu ITS – Inteligentnych Systemów Transportowych. W kongresie udział brali również przedstawiciele prowincji Gaziantep w Turcji oraz tureckiego Ministerstwa Transportu i Infrastruktury. Podczas wydarzenia zaprezentowali plan zrównoważonej i inteligentnej mobilności dla Gaziantep.
Korzystając z wizyty w Warszawie, goście z Turcji chcieli także przyjrzeć się naszemu ZSZR. Oczywiście daliśmy im taką możliwość. Nie tylko dowiedzieli się więcej na temat jego funkcjonowania, ale mogli także zobaczyć jego działanie na żywo w naszym centrum sterowania. Natomiast już wszystkim uczestników kongresu opowiedzieliśmy o płatnościach gotówkowych i wirtualnych. Ponadto w naszej siedzibie odbyło się posiedzenie plenarne ITS Nationals. Udział brało w nim 20 osób z 15 różnych krajów.
Już teraz Zintegrowany System Zarządzania Ruchem budzi zainteresowanie. A będzie jeszcze bardziej. W tym roku kończy się dotychczasowa umowa na obsługę ZSZR. Rozpoczęliśmy więc poszukiwania operatora systemu na kolejne 6 lat. Nowa umowa ma na celu utrzymanie dotychczasowego systemu, ale także – a nawet przede wszystkim – jego rozwój. Niedawno otworzyliśmy oferty. Zgłosiła się jedna firma – Yunex z Warszawy – której oferta wynosi ponad 223,5 mln zł. To duża kwota i długoletnia umowa. Dlatego musimy teraz dokładnie przyjrzeć się przesłanej ofercie.
Przemyślana strategia zarządzania ruchem
Podstawą nowej umowy będzie kontynuacja funkcjonowania systemu, do którego wchodzi teraz 450 skrzyżowań znajdujących się przede wszystkim na głównych ciągach komunikacyjnych w Warszawie. Działający na nich adaptacyjny algorytm pozwala na realizację przemyślanej strategii sterowania ruchem w stolicy. Dzięki nowej umowie strategia ta będzie realizowana jeszcze lepiej. Chcemy w jej ramach przejść stopniowo na sterowanie całymi korytarzami zamiast pojedynczymi skrzyżowaniami.
Zintegrowany System Zarządzania Ruchem pozwala m.in. rozładowywać korki poprzez dopasowywanie cyklów sygnalizacji, kierując za jej pomocą ruch na alternatywne trasy. Dotychczas system dostosowywał cykle świateł do natężenia ruchu. Teraz będzie również samodzielnie reagować na przypadkowe zdarzenia na drogach oraz podpowiadać optymalne rozwiązania. System będzie zyskiwał więcej informacji, ponieważ algorytm będzie „zasilany” danymi z systemu Automatycznych Pomiarów Ruchu, który zintegrujemy z ZSZR.
Możliwa będzie również „ręczna” interwencja. W rozbudowanym Centrum Sterowania zasiadać będzie całodobowa obsada operatorów, którzy w razie potrzeby będą reagować na nagłe sytuacje na drogach. Wszelkie ingerencje – czy automatyczne, czy ręczne – będą ukierunkowane w pierwszej kolejności na priorytet dla komunikacji miejskiej. Nowa umowa umożliwi też dynamiczną obsługę otoczenia Stadionu Narodowego w trakcie masowych imprez czy pozwoli na zaktualizowanie strategii objazdów tunelu Wisłostrady w razie awarii.
Konserwacja, modernizacja, rozbudowa
Dotychczas operator systemu utrzymywał ok. 1/3 skrzyżowań podłączonych do ZSZR. Pozostałe były utrzymywane na podstawie osobnych umów. Od 2026 roku się to zmieni. Powstanie nowy obszar konserwacji sygnalizacji obejmujący 480 skrzyżowań – z których znaczna większość jest włączona do ZSZR – w ciągu głównych korytarzy wjazdowych do Warszawy, które utrzymywać będzie operator systemu. Ponadto przejmie w utrzymanie tunele Wisłostrady oraz pod rondem Zesłańców Syberyjskich oraz urządzenia wspomnianego systemu APR – 127 punktów w całej Warszawie – oraz znaki zmiennej treści i totemy rowerowe.
Kluczowa dla funkcjonowania ZSZR będzie również modernizacja – co do zasady korzystamy z najnowocześniejszych urządzeń, ale w niektórych miejscach czas płynie bardzo szybko. W ramach nowej umowy operator w czasie jej trwania wymieni przestarzałe urządzenia na ok. 50 skrzyżowaniach, a także ok. 300 słupów, 30 km kabli oraz 720 automatycznych detektorów. Modernizację przejdą również systemy bezpieczeństwa w tunelu Wisłostrady. Przygotowany zostanie też projekt dla ronda Zesłańców Syberyjskich wprowadzający w tamtejszym tunelu dwa pasy ruchu, które na razie funkcjonują tam czasowo. To doraźne rozwiązanie dobrze się jednak sprawdziło i zostanie na stałe.
Kolejnym filarem umowy będzie rozbudowa systemu. Wykonawca będzie podłączał do niego ok. 20 nowych skrzyżowań rocznie. Rozbuduje również system pomiarowy o kolejne 26 punktów. Będzie miał także za zadanie włączenie do ZSZR jednego z kluczowych korytarzy do centrum Warszawy – al. Niepodległości. W tym zaprojektowanie trasy rowerowej.
Nowe cyfrowe możliwości – przetestujemy, co może się przydać
W ramach umowy operator będzie miał za zadanie opracować strategię rozwoju systemu, w tym potencjalne usprawnienia i nowe funkcje, które następnie zostaną przez nas ocenione i przetestowane. Jeśli nowe rozwiązanie się sprawdzi, będziemy mogli wdrożyć je na stałe. Dziś ich przydatności nie jesteśmy w stanie ocenić… bo nikt ich nie stosuje. Nie mamy więc porównania, ale zobaczymy i zdecydujemy.
Jedną z możliwych do wprowadzenia funkcji jest „cyfrowy bliźniak”. To platforma do przewidywania i projektowania zmian w ruchu. Niczym „wirtualna Warszawa”, na której można testować zmiany sygnalizacji. Co więcej – jest to samoucząca się platforma. Im więcej zdarzeń przeanalizuje, tym lepsze projekcje będzie przygotowywać. Wiąże się to z kolejną możliwą do wprowadzenia funkcją – analityką z wykorzystaniem sztucznej inteligencji.
Warto powtórzyć – dysponujemy już w stolicy topową infrastrukturą. Zależy nam przede wszystkim na rozwoju oprogramowania, które pozwoli przetestować pełen potencjał naszych urządzeń. Ważna będzie tutaj dalsza integracja z już wdrożonymi systemami. Poza systemem APR możliwe będzie powiązanie ZSZR z m.in. pomiarami jakości powietrza. Dzięki temu w przypadku wysokiego zanieczyszczenia powietrza na danym obszarze możliwe będzie np. kontrolowanie do niego dostępu dla kolejnych pojazdów.