Doświetlenie polega na zamontowaniu dodatkowych źródeł światła w rejonie przejścia dla pieszych. Ich jedynym zadaniem jest oświetlanie pieszego na przejściu i dojściach do przejścia. Światła są precyzyjnie ustawiane tak, aby zapewnić jak najlepszą widoczność pieszych i jednocześnie nie oślepiać kierowców.
Tegoroczne prace przy doświetleniach zebr zakończyły się kilkanaście dni temu. W zależności od miejsca wiązały się z dwoma sposobami doświetlania przejść – poprzez instalację tzw. oświetlenia dodatkowego lub wymianę słupów jeden do jednego (wymianę latarni i opraw).
Pierwsza metoda polega na montażu dodatkowych słupów i opraw oświetleniowych, które są zaprojektowane tak, by oświetlały przechodzącego przez przejście pieszego. Słupy te są niższe od typowych, 6-metrowych ulicznych latarń stojących przy jezdni, a znajdujące się na nich oprawy kierują światło pod odpowiednim kątem bezpośrednio na zebrę. Dzięki temu pieszy w trakcie przechodzenia przez ulicę jest doświetlany z boku i staje się lepiej widoczny dla kierowców. Oprawy tych latarni są wyposażone w ledowe żarówki, które pozwalają uzyskać jaśniejsze światło przy mniejszym zużyciu prądu.
Wymiana jeden do jednego oznacza usuwanie znajdujących się tuż przy przejściach starych słupów i wstawianie w ich miejsce nowych, które wyposażane są w podwójne wysięgniki. Zamocowane na nich lampy zapewniają znacznie większy poziom natężenia oświetlenia w stosunku do jezdni przed przejściem. Ten jest znacznie szybszy w realizacji. Wystarczy zdemontować pojedynczy wysięgnik i wstawić w jego miejsce podwójny. Pozwala to uniknąć trwającego nawet kilka miesięcy projektowania oświetlenia dodatkowego, którego budowa nierzadko wiąże się również z remontem chodników w sąsiedztwie doświetlanej zebry. Dlatego wybór pierwszej metody następuje tam, gdzie przy przejściu nie ma żadnej latarni i nie ma możliwości zamocowania podwójnego wysięgnika.
193 lokalizacje
W tym roku rozjaśniliśmy 299 przejść w 17 dzielnicach Warszawy. W przypadku 270 przejść zainstalowaliśmy oświetlenie dodatkowe, a w 29 miejscach – wymianę słupów jeden do jednego. Ponieważ zdarzały się miejsca z więcej niż jednym przejściem (np. na skrzyżowaniach), to doświetlanie oznaczało prace w 193 lokalizacjach. To oczywiście nie wszystko – oprócz tego poprawiliśmy jasność po zmroku na większej ilości zebr w ramach realizacji innych inwestycji, związanych z remontem nawierzchni czy chodników.
Liczba przejść doświetlonych w 2022 r. w poszczególnych dzielnicach:
- Bemowo – 10 przejść
- Białołęka – 9 przejść
- Bielany – 21 przejść
- Mokotów – 17 przejść
- Praga-Południe – 24 przejścia
- Praga-Północ – 6 przejść
- Rembertów – 1 przejście
- Śródmieście – 18 przejść
- Targówek – 19 przejść
- Ursus – 51 przejść
- Ursynów – 17 przejść
- Wawer – 24 przejścia
- Wesoła – 16 przejść
- Wilanów – 23 przejścia
- Włochy – 1 przejście
- Wola – 12 przejść
- Żoliborz – 30 przejść
Dużo zebr za nami, nowe przed nami
Nowe słupy i oprawy oświetleniowe przy przejściach na szeroką skalę montujemy od sześciu lat. W 2016 r. realizacja projektu ruszyła jesienią, dlatego wtedy jaśniejszych stało się tylko 79 zebr. Od następnego roku działaliśmy już pełną parą. W 2017 r. doświetliliśmy 353 przejścia, w 2018 – 405, a w 2019 – 342. W 2020 r. poprawiliśmy jasność w 272 lokalizacjach, a w 2021 r. tylko w 9 (z budżetu obywatelskiego). Tak mała liczba to efekt nierozstrzygniętego przetargu ze względu na spowodowane pandemią wysokie na rynku ceny. Wszystkie nadesłane oferty znacznie przewyższały przewidzianą w budżecie kwotę. Wszystkie te przejścia doświetliliśmy w tym roku.
W sumie rozjaśniliśmy 1759 zebr. Do nich należy doliczyć jeszcze te, które zostały poprawione podczas kompleksowych przebudów ulic oraz realizacji mniejszych inwestycji przeprowadzanych przez urzędy dzielnic na lokalnych, osiedlowych uliczkach.
Mimo że liczba przejść do doświetleń z roku na rok maleje, wciąż w mieście są zebry, które powinny zyskać dodatkowe lampy. Dlatego do doświetlonych dołączy w przyszłym roku 345 kolejnych. Obecnie trwa wykonywanie ich dokumentacji projektowej. Przewidujemy, że projektowanie zakończy się wiosną, a latem rozpoczną się prace na pierwszych przejściach.
Wymiana opraw oświetleniowych
Ale doświetlenia przejść to tylko jedno z wielu naszych działań „oświetleniowych” związanych z poprawą bezpieczeństwa. Głównym jest trwająca od początku tego roku wymiana lamp na wszystkich naszych ulicach w Warszawie – zamiana starych opraw sodowych na nowoczesne SAVY. To największa tego typu operacja w Europie, a po jej zakończeniu zawiśnie ponad 38 tys. opraw, które zapewniają lepsze światło przy jednoczesnym mniejszym poborze prądu. W czasach kryzysu energetycznego to gigantyczna oszczędność dla miasta i szereg korzyści dla mieszkańców. Oprawy ledowe zużywają mniej więcej o 2/3 energii mniej niż zwykłe oprawy sodowe. Ponadto strumień światła może być odpowiednio ukierunkowany, więc latarnie nie świecą po oknach.
Nowoczesnych SAV przybywa kilkaset tygodniowo. Do tej pory zawiesiliśmy blisko 22 tys. sztuk na ponad 330 ulicach.
Wymianę opraw prowadzimy jednak sukcesywnie już od lat. Działa w tym zakresie z lat 2018-2021 można podzielić na cztery zasadnicze kategorie. To wymiana opraw:
- w tunelach i przejściach podziemnych,
- na masztach na węzłach drogowych i pętlach autobusowych,
- w ramach bieżących modernizacji oświetlenia,
- w ramach realizacji programu „SOWA – oświetlenie zewnętrzne”.