Bezpieczeństwo ruchu drogowego jest priorytetem m.st. Warszawy. Działania zmierzające na rzecz jego poprawy powinny być kompleksowe (a nie punktowe), zaś decyzje w sprawie zmian poprawiających bezpieczeństwo na drogach powinny być podejmowane na podstawie spójnych merytorycznych kryteriów. Dlatego Zarząd Dróg Miejskich od 2016 r. prowadzi kompleksowy audyt bezpieczeństwa ruchu drogowego na wszystkich przejściach dla pieszych bez sygnalizacji świetlnej.
Profesorowie w terenie
Do tematu audytu nieosygnalizowanych przejść dla pieszych podeszliśmy niezwykle profesjonalnie i szczegółowo. Przepisy pozwalają na to, aby osoba posiadająca certyfikat audytora mogła sama przeprowadzić cały audyt. My jednak zdecydowaliśmy się na stworzenie 3-4 osobowych zespołów złożonych z osób o różnych kompetencjach i doświadczeniach, aby na problemy spojrzeć z każdej możliwej perspektywy. W szczytowych momentach cały zespół liczył prawie 50 osób, a w jego skład wchodzili audytorzy, ich asystenci, oświetleniowcy, zaplecze biura, informatycy oraz osoby mierzące natężenie ruchu pieszego. W procesie audytowania profesorowie i doktorzy nie oceniali pracy zza biurek. Każdy z nich wyszedł w teren, aby wykonywać pomiary i obliczenia. Jest to sytuacja bez precedensu, ponieważ zwyczajowo najlepsi specjaliści swą wiedzą i prestiżem firmują projekty, a podczas audytu warszawskich zebr wszyscy, bez wyjątku pracowali także w terenie.
Specjalnie opracowana metodyka audytu sprawiła, że wystąpienie pomyłki było niemal niemożliwe. Audytor po przeprowadzeniu badań przyznawał oceny, określał zagrożenia, a następnie wskazywał zalecenia. Po tym etapie następowało sprawdzenie krzyżowe. Drugi audytor otrzymywał szczegółowe wyniki i na tej podstawie oceniał pierwszego audytora. W przypadku rozbieżności wprowadzany był trzeci audytor – rozjemca. Taka metodyka pozwoliła na wypracowanie najlepszych rozwiązań.
Jesteśmy pierwsi na świecie
Audytorzy badają bezpieczeństwo przejść pod kątem ok. 30 kryteriów. Wśród nich są kwestie związane z geometrią jezdni, organizacją ruchu oraz oświetleniem ulicznym. Do audytu dodatkowo wykorzystywane są m.in. dalmierze, kółka pomiarowe czy specjalne urządzenia badające natężenie światła na przejściu dla pieszych oraz w jego okolicy. Metodyka oceny BRD i oświetlenia opracowana na potrzeby Warszawy jest wyjątkowa – prawdopodobnie nigdzie na świecie nie prowadzono tak kompleksowego audytu w tak dużej skali.
Podczas audytu zwracamy uwagę na bardzo wiele kwestii. Ocena nie opiera się tylko na wytycznych wynikających z przepisów prawa – wprowadziliśmy np. pojęcie widoczności „w tył”, tj. gdy pojazd skręca w prawo z jezdni głównej na przejście dla pieszych. Oceniamy również widoczność pieszego w odległości 1 m od krawędzi jezdni – tak aby kierowca mógł dostrzec przechodnia zamierzającego przejść przez jezdnię.
Audyt w 12 dzielnicach
Proces audytu, ze względu na skalę, został rozłożony na kilka lat. W 2019 roku badaniem objęte było 1085 przejść w pięciu dzielnicach. W Wawrze zbadaliśmy 348 przejść, we Włochach – 229 przejść, na Pradze Północ – 155 przejść, na Bemowie – 171 przejść a na Żoliborzu 182 przejścia. Oznacza to ponad trzy tysiące (dokładnie 3084) sprawdzonych przejść od początku 2016 roku. Wyniki wszystkich dotychczasowych audytów znajdują się TUTAJ.
Docelowo audytem objęte zostaną wszystkie przejścia dla pieszych bez sygnalizacji świetlnej będące w gestii ZDM. W przyszłym roku do sprawdzenia pozostają przejścia na Białołęce (270 przejść), w Wesołej (116 przejść), w Rembertowie (109 przejść), na Wilanowie (117 przejść), w Ursusie (161 przejść) i na Woli (320 przejść). Właśnie ogłosiliśmy przetarg na audyt w tych sześciu dzielnicach. W ten sposób liczba skontrolowanych przejść wyniesie ponad cztery tysiące (dokładnie 4179 przejść, czyli wszystkie zebry na drogach w gestii ZDM).
Poprawiamy bezpieczeństwo
Na podstawie wyników audytu podejmowane są decyzje dotyczące zmian w infrastrukturze wpływających na poprawę bezpieczeństwa. Rozwiązania te są różne w zależności od lokalizacji i zidentyfikowanych problemów. Co roku ZDM buduje kilkanaście sygnalizacji świetlnych, montuje oświetlenie ok. 400 przejść dla pieszych, instaluje progi zwalniające, azyle dla pieszych i inne formy uspokojenia ruchu (np. ronda). Od momentu rozpoczęcia audytu przebudowaliśmy kilkadziesiąt najbardziej niebezpiecznych przejść. Ponad 100 kolejnych jest już w planach ZDM lub innych jednostek miejskich.
Wprowadzane zmiany przyczyniają się do znaczącej poprawy bezpieczeństwa na warszawskich ulicach. Dzięki takiemu kompleksowemu podejściu, w ostatnich latach w Warszawie udaje się utrzymać szybką tendencję spadkową liczby wypadków śmiertelnych: w ciągu 6 lat ich liczba spadła o 44%. W skali kraju w analogicznym okresie ta liczba spadła o 11%, a w ostatnich latach obserwowana jest wręcz tendencja wzrostowa. Warszawa ma trzykrotnie niższe wskaźniki liczby wypadków w przeliczeniu na milion mieszkańców niż średnia krajowa i niemal dwukrotnie niższe niż średnia dla UE.