Niektórzy mieszkańcy Warszawy i turyści ze zdziwieniem odkrywają, że handlowa, tętniąca życiem ulica Chmielna ma kontynuację po zachodniej stronie Pałacu Kultury i Nauki. Przerwanie ciągłości ulic, wzdłuż których przed wojną stały czynszowe kamienice, nastąpiło podczas budowy PKiN. Podobnie „przecięte” przez gmach zostały Złota i Sienna. Z mapy stolicy bezpowrotnie zniknęła ulica Wielka, zastąpiona przez plac Defilad. Dziś trudno sobie wyobrazić, że w przedwojennym kwartale stało ok. 180 budynków. Większość stanowiły budynki mieszkalne, wśród nich było kilka obiektów użyteczności publicznej, a nawet…wytwórnia płytowa.
Projekt, który ożywia historię
Wygląd nowego placu Centralnego ma nawiązywać do przeszłości. Idea, która przyświecała nam podczas projektowania tego miejsca, polegała na nałożeniu na posadzkę placu przedwojennej siatki ulic oraz obrysów kamienic czynszowych i ich dziedzińców. Zrekonstruowane, dawne ulice Zielna, Złota i Wielka będą podstawowymi ciągami komunikacyjnymi. Dzięki temu, spacerując po placu Centralnym, będziemy mogli dosłownie przejść śladami dawnych mieszkańców Warszawy.
Jak dowiemy się, po której z przedwojennych ulic właśnie się przemieszczamy? Wystarczy spojrzeć pod nogi. Kamienne tablice wmurowane w nawierzchnię placu powiedzą nam, czy znajdujemy się właśnie na dawnej ulicy Złotej, czy Wielkiej.
Obrysy dawnych kamienic będą funkcjonowały jako miejsca spotkań i rekreacji. Dopełnieniem kompozycji inspirowanej układem przedwojennej siatki będą ich dawne dziedzińce, zaprojektowane jako niewielkie ogrody z zielenią niską i wysoką.
Przypomnimy także o mrocznym dla Warszawy czasie. Żeliwne płyty odtworzą przebieg granic getta, utworzonego w czasie niemieckiej okupacji naszego kraju.
Kamień mówi
Obrysy i ciągi komunikacyjne, o których mowa, stworzymy za pomocą różnych rodzajów kamiennej nawierzchni. Poza rodzimym granitem strzegomskim i bazaltem, zastosowane zostaną trzy odcienie kamienia – szary, czerwony oraz zielony, układane naprzemiennie. Część materiałów pochodzi z odzysku. Kamienne płyty zdejmowane były ręcznie, by możliwe było ich ponowne wykorzystanie. W zniszczonych płytach uzupełniliśmy ubytki. Użycie odzyskanego materiału dodatkowo podkreśla historyczny charakter tego miejsca, a w dodatku jest bardzo ekologiczne. W ten sposób udało nam się połączyć troskę o środowisko z pamięcią o przeszłości.
Na placu pojawi się również tzw. zielona fuga, czyli pięciocentymetrowa przerwa pomiędzy płytami kamiennymi, wypełniona roślinami. Zielone fugi, podobnie jak reszta posadzonej roślinności, będą nawadniane wodą ze zbiorników retencyjnych.
Czy wiesz, że…
Powierzchnię placu będą pokrywać:
Odzyskany kamień, poddany renowacji – 5650 m²
Nowy kamień rodzimy – 4000 m²
Nowy kamień ze Skandynawii – 3600 m²
Wzmocniony, odporny na deptanie trawnik – 3600 m²
Koronkowa robota
Przed brukarzami postawiliśmy nie lada wyzwanie. Prace brukarskie na placu Centralnym to nie tylko układanie kamieni. To, jak już wspomnieliśmy, również precyzyjne odwzorowywanie historycznego układu ulic i kamienic. Każdy kamień musi być starannie dobrany i układany zgodnie ze szczegółowym projektem, tak aby stworzyć spójną i estetyczną całość.
W obrębie dawnego układu ulic i chodników wykorzystana zostanie nowa kostka kamienna, strzegomski szary granit, o trzech rodzajach wielkości, układany naprzemiennie. Razem to powierzchnia ok. 4000 m2. Obrysy dziedzińców kamienic i teren pod sadzawką wybrukowane zostaną odzyskaną z placu Defilad kostką kamienną i zajmą ok. 2150 m2.
W obrębie obrysu kamienic zastosujemy płyty kamienne o różnych wybarwieniach. Płyty w trzech rozmiarach, łącznie 3600 m2, sprowadziliśmy ze Skandynawii. Są to odmiany: Baltic zielony (34%) z Finlandii oraz Bohus czerwony (33%) i Bohus szary (33%) ze Szwecji.
Natomiast na płycie głównej ułożone zostaną płyty kamienne granitowe oraz płyty bazaltowe, odzyskane i poddane renowacji. To ok. 3500 m2 powierzchni placu. Łącznie udało nam się odzyskać 5650 m2 kamienia z placu Defilad.
Najlepiej patrzeć z góry
Coraz większa powierzchnia placu jest już pokryta kamieniem. Pojawiły się też drzewa, których docelowo ma być ponad 100. Postępy prac najlepiej widać z góry. Podobnie będzie zresztą z podziwianiem całego, gotowego placu – efekt robót brukarskich będzie najlepiej widoczny z wysokości, z okien nowo wybudowanego Muzeum Sztuki Nowoczesnej oraz tarasów widokowych Pałacu Kultury i Nauki. To właśnie tam, z perspektywy lotu ptaka, możliwe będzie podziwianie precyzji ułożenia kamieni, odtworzonych historycznych ulic oraz zielonych oaz, nawiązujących do dawnych dziedzińców kamienic.
