Pierwszego dnia konferencji omówiono inwestycje w zieleń przyuliczną oraz zieleń w pasach drogowych objętych rejestrem zabytków.
Co oczywiste, zielone miasto to przyjemne miasto. Pozbywanie się nadmiaru betonu to główny kierunek w kształtowaniu miejskiej estetyki – szczególnie na terenach uznanych za zabytkowe. Eksperci zwracali uwagę, że projektowana zieleń powinna mieć nieco mniej nowoczesny charakter, np. zamiast traw ozdobnych dobrze sprawdzą się róże. W historycznych częściach miasta najlepiej wprowadzać rośliny o wysokich parametrach szkółkarskich. Ze względu na długi proces szkółkowania roślin, część popularnych odmian jest na ten moment niedostępna. Produkcja zajmie kilka lat.
Prelegenci poruszyli również temat drzew w pasie drogowym – aspekt prawny w świetle nowego rozporządzenia dotyczącego dróg publicznych.
Zamiast betonu kieszonkowy las
Sesja druga to przegląd ciekawych technologii, projektów i realizacji. Eksperci rozmawiali o metodach antykompresyjnych na przykładzie poznańskich inwestycji. Na case study przedyskutowano nowe rozwiązania techniczne, m.in. gospodarowanie wodą opadową, tak aby każda kropla deszczu mogła zostać zagospodarowana w terenie w formie spływu bezpośredniego w tereny zieleni oraz pod chodniki nadwieszone lub do zbiorników retencyjnych, z możliwością jej magazynowania w czasie nawalnych opadów i wykorzystania w czasie suszy.
Omówiono też sposoby zakładania i utrzymania zieleni przydrożnej wdrożone i testowane przez Zarząd Zieleni Miejskiej w Krakowie na przykładach m.in. parków kieszonkowych, lasu Miyawaki na Zabłociu, czy ogrodów deszczowych przy ul. Krupniczej.
Las Miyawaki, czyli „kieszonkowy” las szybkorosnący, oczyszcza powietrze w mieście. Taki las nie wymaga wielkiej powierzchni, może mieć wielkość kortu tenisowego. Metodę ponownego zalesiania przestrzeni miejskiej opracował japoński botanik Akira Miyawaki. Mikrolasy sadzi się przy drogach szybkiego ruchu czy nawet, jak robił sam autor, na terenach fabryk samochodów.
Rośliny inwazyjne – za czy przeciw?
Trzeciego dnia prelegenci mówili o gatunkach inwazyjnych w mieście. Gatunek inwazyjny to z definicji gatunek obcy, zagrażający lokalnej różnorodności biologicznej. Gwałtowne wkraczanie gatunku na nowe terytoria określa się mianem inwazji. Najczęściej jest to efekt świadomego lub przypadkowego działania człowieka. Ograniczona i kontrolowana ilość tego typu roślin w środowisku miejskim jest jednak wskazana.
Autorytet Polskiego Towarzystwa Dendrologicznego prof. Jacek Borowski wypowiadał się m.in. w kwestii sadzenia robinii akacjowej (lub innych inwazyjnych roślin) na terenach miejskich. Ze względu na trudne warunki środowiska gatunki rodzime nie mają szans na prawidłowy rozwój, jaki następowałby w środowisku naturalnym. Wskazują na to badania – spada intensywność fotosyntezy i przyrost radialny, a wskaźnik pokrycia liściowego wyraźnie się obniża. Dlatego w centrum miasta, chcąc sadzić drzewa, które zamiast marnej wegetacji będą wyrastać na duże drzewa dające cień, tlen, miejsce schronienia dla zwierząt, dopuszczalne jest również sadzenie drzew obcych lub w obcych odmianach, nawet tych inwazyjnych.
Warto zaznaczyć, że do projektowania przestrzeni miejskiej podchodzimy z dużą rozwagą. Gatunki, które dopuszczamy do sadzenia w centrum, niekoniecznie są właściwe np. w ul. Pułkowej, która przebiega wzdłuż lasów. Drzewa inwazyjne mogą być ważne dla krajobrazu miasta, czego dobrym przykładem jest pomnik przyrody w ul. Pawiej w Warszawie, która jest aleją bożodrzewów gruczołkowatych. Bożodrzewy są inwazyjnym gatunkiem obcym, ich sprzedaż została zakazana na mocy rozporządzenia ministra środowiska w 2011 r.
Zielone inwestycje ZDM-u
Na koniec, w czasie prezentacji terenowej, pochwaliliśmy się swoimi inwestycjami. Zwiedziliśmy i omówiliśmy wybrane tereny zielone. W ramach zazieleniania Gocławia posadziliśmy ok. 200 drzew oraz kilkadziesiąt tysięcy krzewów, wykonaliśmy też kilka ogrodów deszczowych. Zazielenienie ulic dopełniło wykonanie dróg rowerowych na terenie Gocławia oraz przebudowy skrzyżowań celem zwiększenia bezpieczeństwa ruchu pieszego.
Metamorfozę przeszła także ul. Kondratowicza – tam odtworzyliśmy tereny po budowie metra oraz całkowicie przekształciliśmy pas drogowy. Na kilometrowym odcinku posadziliśmy 491 drzew.
Jako ostatnią zaprezentowaliśmy plac Pięciu Rogów w ramach Nowego Centrum Warszawy. W miejscu, w którym od mniej więcej dwóch stuleci nie było żadnej zieleni, posadziliśmy 22 dorodne klony polne. Skorzystaliśmy m.in. z systemu antykompresyjnego.