By uzyskać odpowiedź, w październiku 2023 r. nauczyciele i wolontariusze kolejny raz zapytali uczniów warszawskich szkół podstawowych o sposób, w jaki docierają na swoje poranne zajęcia. Okazuje się, że jesień podtrzymuje trend zaobserwowany w czerwcu, ponieważ aż 68% ankietowanych dzieci dotarło do szkoły aktywnie, czyli pieszo lub na dwóch kółkach. Co ciekawe, uczniowie nie tylko aktywnie docierają do swoich placówek edukacyjnych, ale też deklarują, że taka jest ich preferencja – ponad 80% dzieci wskazało, że chciałoby docierać na lekcje w aktywny sposób.
Kolejne edycje warszawskiego Rowerowego Maja cieszą się ogromnym zainteresowaniem. Co roku do akcji dołączają nowe placówki i coraz więcej dzieci wybiera rower, hulajnogę lub inny aktywny środek transportu, by rano dotrzeć do szkoły. Za każdy poranny dojazd na zajęcia uczestnicy akcji otrzymują w maju naklejki, a dodatkowo dla najbardziej aktywnych przewidziane są nagrody. Ale to nie nagrody mają być głównym celem – poprzez majową zabawę i grywalizację kampania ma promować zrównoważone środki transportu i wyrabianie zdrowych nawyków nie tylko w czasie jej trwania, ale przez cały rok. Dlatego, by ustalić, czy Rowerowy Maj ma rzeczywisty wpływ na wybory transportowe uczestników akcji, w 2023 r przeprowadziliśmy badanie, którego celem było poznanie preferencji transportowych uczniów warszawskich szkół podstawowych.
Jeszcze przed rozpoczęciem kampanii, w kwietniu, ponad 28 tysięcy warszawskich uczniów biorących w niej udział usłyszało trzy pytania:
- W jaki sposób dotarłaś/ dotarłeś dzisiaj do szkoły?
- Z kim dzisiaj odbyłaś/odbyłeś drogę do szkoły?
- Jaki sposób dotarcia do szkoły uważasz za najlepszy?
Te same pytania zadaliśmy uczniom w czerwcu, tuż po zakończeniu akcji i w październiku, aby sprawdzić czy przyjazne środowisku i zdrowiu nawyki aktywnych podróży utrzymują się wśród dzieci uczestniczących w kampanii.
UCZNIOWIE STAWIAJĄ NA AKTYWNIE DOJAZDY
Badanie udało się zrealizować dzięki nauczycielom i wolontariuszom, którzy w kwietniu 2023 roku zebrali odpowiedzi od ponad 28 tys. uczniów ze 138 szkół podstawowych. W czerwcowym badaniu uczestniczyło blisko 11 tysięcy uczniów z 79 szkół podstawowych, a w październikowej turze otrzymaliśmy odpowiedzi z 77 szkół od prawie 8,5 tysiąca ankietowanych.
Wyniki są bardzo optymistyczne. W kwietniu 22% uczniów deklarujących udział w kampanii dojeżdżało na poranne zajęcia aktywnie (na rowerze, na hulajnodze tradycyjnej, na deskorolce lub na rolkach, wrotkach), podczas gdy w czerwcu aż 48%. W październikowym badaniu aktywne podróże wskazało 31% ankietowanych, co oznacza, że środki transportu napędzane siłą własnych mięśni są popularne również jesienią. Uwzględniając także podróże piesze, odsetek aktywnych metod dotarcia do szkoły wyniósł 64% w kwietniu, 78% w czerwcu i 68% w październiku. Biorąc pod uwagę skalę warszawskiego Rowerowego Maja i ponad 100 tysięcy uczestników kampanii, takie wyniki mogą cieszyć.
Najczęściej wskazywanym aktywnym środkiem transportu jest rower (w czerwcu wybrało go aż 44% ankietowanych!) i hulajnoga tradycyjna. Najmniej uczniów wskazuje na hulajnogę elektryczną, rolki, wrotki i na przejazdy komunikacją miejską. Popularnością cieszą się także spacery, szczególnie w kwietniu i w październiku, gdy około 30% ankietowanych wskazuje, że pieszo dociera do szkoły. W tej grupie są uczniowie najstarszych klas, którzy wykazują mniejsze zainteresowanie aktywnymi środkami transportu i najczęściej docierają na zajęcia pieszo oraz komunikacją miejską.
ROWEROWY MAJ WKRĘCA
Świadczyć o tym mogą preferencje uczniów biorących udział w badaniu. Z wyników zebranych we wszystkich 3 turach można wnioskować, że zdecydowana większość dzieci chciałaby do szkoły docierać aktywnie. W czerwcu taką formę jako pożądaną wskazało aż 87% ankietowanych! W kwietniu i w październiku wynik był niewiele mniejszy i oscylował w granicach 80%.
Skoro dzieci stawiają na aktywne środki transportu, można się zastanawiać, co może być czynnikiem blokującym takie wybory na co dzień. Dane uzyskane w badaniu wskazują, że nie jest to brak odpowiedniej infrastruktury rowerowej, która ułatwia bezpieczne przejazdy. Udział uczniów, którzy przyjeżdżają do szkoły na rowerach jest ogólnie wysoki, jednak skrajnie zróżnicowany wśród poszczególnych placówek. W czerwcu 2023 r. przeanalizowaliśmy korelację między frekwencją w 5 warszawskich szkołach z najwyższymi i najniższymi wynikami w kampanii, a infrastrukturą rowerową w ich najbliższym otoczeniu. Braliśmy pod uwagę dojazdy uczniów powyżej 10 roku życia, którzy zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, mogą poruszać się po wyznaczonych drogach/pasach ruchu dla rowerów. Analiza infrastruktury kołowej i rowerowej wokół tych szkół, skorelowana z wynikami z kampanii oraz badania wskazuje, że obecność infrastruktury rowerowej w okolicy placówki nie współwystępuje z wyższą aktywnością mobilną wśród uczniów.
W przypadku młodszych dzieci decyzję o metodzie dotarcia do szkoły podejmują opiekunowie, badanie wskazało, że uczniowie z klas 0-3 najczęściej docierają do szkoły z rodzicem lub opiekunem i może to być czynnik decydujący o rozbieżności pomiędzy preferencjami dzieci, a wybieranymi środkami transportu. Wraz z wiekiem ankietowanych rośnie bowiem udział uczniów dojeżdżających do szkoły samodzielnie i aktywnie.
Badanie pokazało także, że młodzi warszawiacy nie są zwolennikami dojazdów do szkoły samochodem. W czerwcowym badaniu 14% uczniów dotarło do szkoły samochodem, ale zaledwie 6% deklarowało, że chciałoby w ten sposób dojeżdżać, w październiku te wskaźniki uległy niewielkiej zmianie i wynosiły odpowiednio 19% i 9%. Można więc założyć, że nieprawdziwe jest przekonanie o tym, że dowożenie dzieci samochodem jest dominującą metodą transportu do szkoły, tym bardziej, że w niektórych placówkach nastąpił trwały spadek udziału dojazdów na lekcje samochodem. Średnio udział dojazdów samochodem w analizowanych szkołach spadł w czerwcu względem kwietnia o 13 pp. a w październiku względem kwietnia spadł o 2 pp. To dobry kierunek zmian wspierających działania przekształcające otoczenie placówek oświatowych na bardziej bezpieczne i przyjazne dla wszystkich.
Takie działania ZDM realizuje miedzy innymi w ramach programu „Droga na szóstkę”. Jego celem jest poprawa bezpieczeństwa ruchu drogowego w rejonie szkół podstawowych oraz wspieranie aktywnej mobilności najmłodszych. „Szkolne ulice” realizują ten cel poprzez czasowe zamknięcie przyszkolnych ulic dla ruchu samochodowego, tak by ostatni odcinek drogi do szkoły przebiegał bez ryzyka.
Więcej na temat programu przeczytasz na stronie: Droga na szóstkę
NIE ZWALNIAMY, NAKRĘCAMY NA ZMIANY
Ubiegłoroczne wyniki badania wskazały, że środki transportu wymagające aktywności są najczęściej wybieranym przez uczniów sposobem transportu. Wzrost udziału aktywnych dojazdów w szkołach między kwietniem a czerwcem oraz utrzymywanie się trendu w październiku, może świadczyć o tym, że kampania ma realny wpływ na decyzje uczniów i ich opiekunów. Dlatego też badanie będzie kontynuowane przy okazji kolejnych kampanii Rowerowy Maj w Warszawie, a najbliższa tura już w kwietniu 2024 r. Zasady nie ulegną zmianie, by była możliwość porównania danych i sprawdzenia rok do roku jak zmieniają się decyzje i preferencje transportowe młodych warszawiaków. Zależy nam na tym, by Rowerowy Maj kształtował i utrwalał dobre nawyki komunikacyjne u dzieci, dlatego wyniki badania będziemy wykorzystywać przy projektowaniu działań związanych w zakresie zrównoważonej mobilności.
Zachęcamy do zapoznania się z pełnym raportem z badania oraz danymi z poprzednich edycji kampanii Rowerowy Maj.
