Na początku trzeba postawić sprawę jasno – temperatura barwowa 3000 K to temperatura ciepła. Właśnie taką temperaturę ma zdecydowana większość opraw SAVA, których z tygodnia na tydzień przybywa na warszawskich ulicach. Jakie to ma znaczenie dla nas, ale także dla zwierząt?
Już z reguły sztuczne oświetlenie może mieć negatywny wpływ na ludzi i zwierzęta. Mowa o zanieczyszczeniu światłem, czyli niewłaściwej emisji światła. Może ona powodować złe samopoczucie i prowadzić do poważnych zaburzeń. Te negatywne skutki można jednak ograniczać. Między innymi poprzez stosowanie odpowiedniej temperatury barwowej. Im cieplejsza, tym lepsza. Dlaczego? Chodzi o światło niebieskie, które pojawia się przy zimniejszych barwach. To właśnie nadmiar światła niebieskiego źle wpływa na nas i zwierzęta.
Gdzie cieplej, gdzie zimniej?
W Warszawie w przypadku opraw SAVA stosujemy trzy temperatury – wspomnianą 3000 K, ale także 4000 K i 5700 K. Skąd taki dobór? To przede wszystkim kwestia bezpieczeństwa. Białe światło lepiej wpływa na percepcję ludzkiego oka. Wydaje się jaśniejsze od żółtawego, które lepiej sprawdzi się w domu. 3000 K to wystarczająca temperatura do oświetlania ulic. Pozostałe temperatury stosujemy w najbardziej newralgicznych miejscach – węzłach drogowych (4000 K) i przejściach dla pieszych (5700 K).
Na węzłach i przy przejściach są więc stosowane barwy zimniejsze od standardowych 3000 K. Sami jednak świadomie lub mniej świadomie narażamy nasze oczy na nadmiar niebieskiego światła, korzystając ze smartfonów, telewizorów, monitorów, laptopów. Mimo tego korzystamy z nich niemal bez przerwy. Tymczasem zastosowanie zimniejszych barw w oprawach ulicznych latarni to kwestia bezpieczeństwa. Żyjemy w miejskiej aglomeracji i musimy szukać optymalnych rozwiązań dla komfortu oraz środowiska i bezpieczeństwa właśnie.
W przypadku środowiska zimniejsze światło ma też pewną zaletę – zużywa mniej energii. Już same oprawy SAVA są energooszczędne, ale stosowanie nieco zimniejszego światła pozwala jeszcze bardziej ograniczyć ślad węglowy.
W Warszawie i tak stosujemy światło o cieplejszej temperaturze barwowej w porównaniu do reszty Polski. W większości miast standardem jest 4000 K. Podobnie jest w innych krajach europejskich – w Wiedniu również stosuje się 4000 K. W tej kwestii nasze miasto jest ewenementem. Przyjęło się również, że im dalej na północ, tym barwa światła cieplejsza. Z kolei im dalej na południe, tym zimniejsza.
Barwa jest ważna, ale kierunek jeszcze bardziej
Nawet jeśli zmienić barwę światła w oprawach SAVA na cieplejszą – kosztem zmniejszenia bezpieczeństwa i zwiększenia rachunków za prąd – problem zanieczyszczenia światłem by nie zniknął. Problem ten wynika przede wszystkim z „uciekania” światła w niechcianych kierunkach (zwłaszcza w górę). Oprawy SAVA – w porównaniu do dotychczasowych sodowych – pozwalają nam precyzyjnie sterować strumieniem światła. Dzięki temu oświetlone jest tylko to, co chcemy oświetlić. Wówczas trudno mówić o zanieczyszczeniu.
Kolejną ważną dla walki z zanieczyszczeniem światłem jest odpowiednie jego natężenie. Natężenie światła to nic innego jak jego ilość („gęstość”) padająca na określoną powierzchnię. Gdy jest go zbyt dużo, zwiększa się zjawisko zanieczyszczenia światłem. Natężenie musi być jednak dostosowane do potrzeb bezpieczeństwa na danej drodze. Te natomiast nie są takie same przez cały czas. Dlatego chcemy, aby natężenie dostosowywało się do otoczenia. Ponadto przyszłością jest wieczorne włączanie i poranne wyłączanie latarni w zależności od warunków na dworze.
Chcemy walczyć i walczymy z zanieczyszczeniem światłem. Walka ta nie może jednak odbywać się kosztem bezpieczeństwa. Oprawy SAVA pozwalają ograniczać zanieczyszczenie światłem i jednocześnie zwiększają nasze bezpieczeństwo. Co zaś tyczy się barwy emitowanego przez nich światła – trudno powiedzieć, by była zbyt zimna. Jest przede wszystkim dostosowana do potrzeb wielkiego miasta.