Wymiana opraw sodowych i metalhalogenkowych na ledowe SAVY w Warszawie trwa od początku roku. Nowoczesnych, energooszczędnych lamp montujemy kilkaset tygodniowo i już połowa z zamówionych 38 tys. opraw oświetla drogi podlegające ZDM. O tym jak świecą, można przekonać się już na ponad 310 ulicach. To zarówno główne arterie (np. aleje Jana Pawła II czy 4 Czerwca 1989 r.), jak i mniejsze jednojezdniowe ulice w centrum i na obrzeżach Warszawy (np. ulice Grzybowska, Jasna, Regulska czy Techniczna). Różnicę na plus dobrze widać też na ulicach, na których akurat trwa wymiana. Ostatnio na Facebooku prezentowaliśmy film z ciągu ulic Księcia Ziemowita i Swojskiej. Na pierwszej jasność zapewniają ledowe SAVY, drugą wciąż oświetlają lampy sodowe. Wjeżdżając z Księcia Ziemowita na Swojską wrażenie jest teraz takie, jakby nagle wpadało się w półmrok.
Ale poprawa jasności i bezpieczeństwa to niejedyny pozytywny aspekt montażu SAV. Wymiana pozwoli znacznie zmniejszyć pobór prądu. Dzięki instalacji wszystkich ponad 38 tys. ledowych opraw zużycie energii elektrycznej w ciągu roku, potrzebnej do oświetlania naszych ulic, spadnie z 49,6 GWh do 21,8 GWh. To pozwoli zaoszczędzić 37,1 mln zł przy stawce na 2023 r., prognozowanej na 1335 zł/MWh. Ponieważ koszt montażu wyniesie ponad 32 mln zł, operacja zwróci się już po niespełna roku.
Więcej działań
Jednak montaż SAV nie jest jedynym naszym działaniem „oświetleniowym” zmierzającym do uzyskania jak największych oszczędności. W tym celu w 2018 r. rozpoczęliśmy cały szereg inwestycji, które zmierzają do poprawy oświetlenia przy jednoczesnym zmniejszeniu opłat za energię. To wymiana opraw:
- w tunelach i przejściach podziemnych,
- na masztach na węzłach drogowych i pętlach autobusowych,
- w ramach bieżących modernizacji oświetlenia,
- w ramach realizacji programu „SOWA – oświetlenie zewnętrzne”.
Tunele i przejścia podziemne
W Warszawie w pasie zarządzanych przez nas dróg jest 76 tuneli, przejazdów pod wiaduktami i przejść podziemnych. Zdecydowana większość posiada oświetlenie, które uruchomione jest przez całą dobę. Dlatego właśnie wymiana opraw w takich miejscach na energooszczędne jest bardzo ważna.
Instalację ledowych lamp w tunelach i przejściach podziemnych na szerszą skalę rozpoczęliśmy w 2018 r., w którym poprawiliśmy jasność w siedmiu takich lokalizacjach. Były to m.in. trzy tunele w ciągu ul. Dźwigowej, w ciągu ul. Z. Krasińskiego (pod Wisłostradą), tunel jezdny w ciągu ul. Pułkowej, tunel jezdny i ciąg pieszy ul. Gwiaździstej, a także tunel pieszo-rowerowy w ciągu al. Prymasa Tysiąclecia. Z kolei w latach 2019-2021 nowe lampy zawiesiliśmy m.in. w tunelach w ciągu Trasy W-Z, w tunelu pod ul. Puławską na wysokości ul. W. Rzymowskiego czy w pięciu tunelach w ciągu Trasy Łazienkowskiej (przy GUS-ie, pod rondem Jazdy Polskiej czy pod ul. Marszałkowską). Natomiast w bieżącym roku LED-y zainstalowaliśmy w aż 11 miejscach, m.in. w trzech tunelach jezdnych w ciągu ul. Prozy pod ul. Wybrzeże Gdyńskie czy w przejściach podziemnych pod al. 4 Czerwca 1989 r. na wysokości ul. Świętej Rodziny. Szczególnie ważnym tegorocznym działaniem była zamiana opraw sodowych na ledowe w tunelach Wisłostrady. Zamiast 754 starych lamp oświetla je teraz tylko 386, co w skali roku pozwoli zmniejszyć pobór prądu z 1962 MWh do 613 MWh – to przekuje się na 818,3 tys. zł do zapłaty za prąd zamiast 2,6 mln zł bez wymiany (w oparciu o prognozowaną na przyszły rok cenę 1335 zł/MWh).
Sumując wymianę lamp w tunelach i przejściach podziemnych z lat 2018-2022, było 3858 starych opraw, które zużywały 8229,9 MWh rocznie. Teraz świeci 1565 opraw LED, które zużyją 1086,6 MWh rocznie. Tym samym zapewnią w skali roku oszczędność na poziomie 7143,3 MWh i 9,5 mln zł (cena 1335 zł/MWh).
Węzły drogowe
Oświetlenie to także lampy na charakterystycznych, wysokich na co najmniej kilkanaście metrów masztach usytuowanych wzdłuż jezdni, na węzłach drogowych, na placach i przy pętlach autobusowych. To ważne lokalizacje w kontekście dobrej widoczności po zmroku – tutaj duży ruch odbywa się praktycznie przez całą dobę. Dlatego i w takich miejscach postanowiliśmy wymienić oprawy.
Wymianę rozpoczęliśmy w czerwcu 2021 r., zakończyła się w styczniu bieżącego. W miejsce 3532 starych opraw sodowych zamontowaliśmy 2844 oprawy LED na masztach. Nowoczesne lampy zapewniają miękkie i równomierne światło rozproszone na dużym obszarze. Pozwoliło to zmniejszyć ich liczbę o 688 przy jednoczesnej poprawie jakości oświetlenia w każdej lokalizacji. W wielu miejscach opraw jest teraz o połowę mniej. Największa redukcja nastąpiła na węźle, gdzie zbiegają się ulice Łopuszańska i Hynka oraz al. Krakowska. Po zmroku jasność zapewnia tam teraz 58 lamp, o 42 mniej niż przed wymianą.
To przełoży się na znaczne oszczędności. Nowe oprawy oświetleniowe, choć dają lepsze światło, potrzebują do tego zdecydowanie mniej prądu niż stare urządzenia. Wymiana tylko ponad 3,5 tys. opraw sodowych na 2,8 tys. LED-ów to spadek zużycia energii elektrycznej o 57 proc., czyli o ponad 3073 MWh. To oznacza, że w ramach tej inwestycji oszczędności – przy prognozowanej stawce 1335 zł/MWh – wyniosą 4,1 mln zł rocznie.
Bieżąca modernizacja
Zanim przystąpiliśmy do wymiany oświetlenia na szerszą skalę, modernizowaliśmy je w ramach naszych bieżących działań. Co roku na kilku bądź kilkunastu ulicach stare lampy zastępowaliśmy nowymi, w wielu przypadkach w połączeniu z wymianą słupów z betonowych na nowoczesne stalowe. Prawdziwa ofensywa zaczęła się w 2018 r., w trakcie którego LED-y zawiesiliśmy na 13 ulicach – m.in. na Cyrulików, Kijowskiej, W. H. Lindleya czy Jagiellońskiej. Zwłaszcza na tej ostatniej wymiana była pokaźna, bo od drogi ekspresowej S8 do ronda Starzyńskiego postawiliśmy 210 słupów, na których zawiesiliśmy 223 oprawy.
W latach 2019-2021 doszły kolejne ulice i place z nowym oświetleniem. Modernizowaliśmy je również tam, gdzie nie mogły stanąć zwykłe słupy. Na ulicach Miodowej, Kapucyńskiej, Z. Krasińskiego czy pl. Inwalidów wstawiliśmy eleganckie modele Pastorał Warszawski z 1923 r. Takie słupy wykonane są z wysokogatunkowych rur stalowych, zdobionych stylizowanymi odlewami żeliwnymi w postaci przewiązek.
W sumie w latach 2018-2021 nowe lampy w ramach bieżącej modernizacji oświetlenia zamontowaliśmy na 30 ulicach. Zamiast 1335 opraw sodowych są teraz 2303 oprawy LED. Większa ilość lamp i tak pobiera mniej prądu. Rocznie LED-y zużywają o 2593 MWh mniej niż ich poprzedniczki, co przy kwocie 1335 zł/MWh pozwoli w ciągu dwunastu miesięcy zaoszczędzić 3,5 mln zł.
„SOWA” oświetla
Uzupełnieniem bieżącej modernizacji oświetlenia była realizacja programu „SOWA – oświetlenie zewnętrzne”. W ramach związanych z nim prac w latach 2020-2021 wymieniliśmy zarówno słupy latarni ulicznych, jak i same oprawy oświetleniowe – w 13 lokalizacjach, czyli na 11 ulicach i 2 węzłach drogowych. W sumie wstawiliśmy 504 nowe słupy, na których zamontowaliśmy 1109 opraw. Tym samym przybyło 239 lamp, ale przy jednoczesnym zmniejszeniu poboru energii i opłat za nią. SOWA pozwala na roczną oszczędność 749 MWh i 999,9 tys. zł, biorąc pod uwagę stawkę 1335 zł/MWh. Jednocześnie poprawiła oświetlenie ulic – nowe oprawy zawisły w większości na takich, które były niedoświetlone. Z kolei ich montaż w Ursusie na ul. K. Sosnkowskiego sprawił, że nie ma już tam nie tylko betonowych słupów, ale i przestarzałej napowietrznej linii zasilającej oprawy.
Oszczędności
Biorąc pod uwagę tylko tunele i przejścia podziemne, węzły drogowe, program „SOWA – oświetlenie zewnętrzne” oraz ulice, które zyskały nowe lampy w latach 2018-2021, roczna oszczędność energii wyniesie 12 209 MWh, a w miejskiej kasie w 2023 r. pozostanie 16,3 mln zł. Dzięki temu pieniądze te będzie można wykorzystać na inne inwestycje związane z poprawą infrastruktury drogowej.