Audyt bezpieczeństwa przejść dla pieszych

Ikona lupki na tle schematycznych pasów przejścia

Bezpieczeństwo ruchu drogowego jest priorytetem m.st. Warszawy. Działania zmierzające na rzecz jego poprawy powinny być kompleksowe (a nie punktowe), zaś decyzje w tej sprawie powinny być podejmowane na podstawie spójnych merytorycznych kryteriów. Dlatego Zarząd Dróg Miejskich w latach 2016-2020 przeprowadził kompleksowy audyt bezpieczeństwa ruchu drogowego na wszystkich przejściach dla pieszych bez sygnalizacji świetlnej w ciągu głównych stołecznych ulic. Na jego podstawie przebudowano i zmodernizowano setki przejść pod kątem poprawy bezpieczeństwa. Zastosowane rozwiązania na najniebezpieczniejszych przejściach oraz ich lokalizacje można sprawdzić w poniższym podsumowaniu realizacji zaleceń audytu.

Audyt stanowi punkt wyjścia dla poprawy bezpieczeństwa na stołecznych przejściach dla pieszych. Na podstawie jego wyników i zawartych w nim zaleceń jeszcze w 2016 roku rozpoczęto wprowadzenia zmian na wymagających tego przejściach. W ciągu kolejnych lat zmodernizowano setki przejść. Rozwiązania te są różne w zależności od lokalizacji i zidentyfikowanych problemów.

Podsumowanie realizacji zaleceń audytorów w konkretnej dzielnicy można znaleźć, klikając w nią na poniższej mapie.

Profesorowie w terenie - kto i jak sprawdzał przejścia?

Do tematu audytu nieosygnalizowanych przejść dla pieszych podeszliśmy profesjonalnie i szczegółowo. Zgodnie z przepisami cały audyt może przeprowadzić jedna osoba posiadająca odpowiedni certyfikat. My jednak stworzyliśmy 3-4 osobowe zespoły złożone z osób o różnych kompetencjach i doświadczeniach, aby na problemy spojrzeć z każdej możliwej perspektywy.

W szczytowych momentach cały zespół liczył prawie 50 osób, a w jego skład wchodzili audytorzy, ich asystenci, oświetleniowcy, zaplecze biura, informatycy oraz osoby mierzące natężenie ruchu pieszego.

W procesie audytowania profesorowie i doktorzy nie pracowali zza biurek. Każdy z nich wyszedł w teren, aby wykonywać pomiary i obliczenia. Jest to sytuacja bez precedensu, ponieważ zwyczajowo najlepsi specjaliści swą wiedzą i prestiżem firmują projekty. Natomiast podczas audytu warszawskich zebr wszyscy pracowali także w terenie.

Specjalnie opracowana metodyka audytu sprawiła, że pomyłki były niemal niemożliwe. Audytor po przeprowadzeniu badań przyznawał oceny, określał zagrożenia, a następnie wskazywał zalecenia. Następnie drugi audytor otrzymywał szczegółowe wyniki i na tej podstawie oceniał pierwszego audytora. W przypadku rozbieżności wprowadzany był trzeci audytor – rozjemca. To pozwoliło na wypracowanie najlepszych rozwiązań.
30 kryteriów - na co zwracali uwagę audytorzy?

Audytorzy badali bezpieczeństwo przejść pod kątem ok. 30 kryteriów. Wśród nich znalazły się kwestie związane z geometrią jezdni, organizacją ruchu oraz oświetleniem ulicznym. Do audytu dodatkowo wykorzystywane były m.in. dalmierze, kółka pomiarowe czy specjalne urządzenia badające natężenie światła na przejściu dla pieszych oraz w jego okolicy.

Podczas audytu zwracaliśmy uwagę na wiele kwestii. Ocena nie opierała się tylko na wytycznych wynikających z przepisów prawa. Wprowadziliśmy np. pojęcie widoczności „w tył”, tj. gdy pojazd skręca w prawo z jezdni głównej na przejście dla pieszych. Ocenialiśmy również widoczność pieszego w odległości 1 m od krawędzi jezdni – tak aby kierowca mógł dostrzec przechodnia zamierzającego przejść przez jezdnię.
Pierwsi na świecie - międzynarodowe uznanie dla audytu

Metodyka oceny bezpieczeństwa ruchu drogowego i oświetlenia opracowana na potrzeby Warszawy była wyjątkowa. Prawdopodobnie nigdzie na świecie nie prowadzono tak kompleksowego audytu w tak dużej skali, czym też stolica zyskała międzynarodowe uznanie.

W 2022 roku Warszawa została nominowana do EU Urban Road Safety Award. To nagroda przyznawana przez Komisję Europejską za innowacyjne i skuteczne działania na rzecz poprawy bezpieczeństwa w ruchu ulicznym. Stolica miała szansę zostać pierwszym polskim miastem, które zdobyło nagrodę. Dwa lata wcześniej nominacje otrzymało Jaworzno.

Wówczas jednak nagrodę otrzymała hiszpańska Pontevedra. Natomiast do nagrody w 2022 roku poza Warszawą nominowane zostały wówczas Florencja i Retimno. Wyniki ogłoszono 28 marca, a nagroda trafiła ostatecznie do nieco ponad 30-tysięcznego greckiego miasteczka.

Niemniej sama nominacja była ogromnym wyróżnieniem. Zwłaszcza że nominacje do Urban Road Safety Award otrzymywały raczej niewielkie miasta. Dlatego docenienie rozwiązania dotyczącego bezpieczeństwa ruchu drogowego wymyślonego i funkcjonującego w skali dwumilionowej metropolii cieszy tym bardziej.
Audyt we wszystkich dzielnicach - ile przejść sprawdzono?

Proces audytu ze względu na skalę został rozłożony na kilka lat. W sumie audyt objął wszystkie przejścia dla pieszych bez sygnalizacji świetlnej w gestii ZDM – łącznie 4051 zebr!

W 2016 r. badanie objęło trzy dzielnice – Śródmieście (358 przejść), Ochotę (210 przejść) i Pragę-Południe (349 przejść).

W 2017 r. zbadane zostały przejścia na Bielanach (247 przejść), Mokotowie (349 przejść), Targówku (218 przejść) i Ursynowie (218 przejść).

Następnie audyt kontynuowaliśmy w 2019 r. Pomiary i obliczenia dokonane zostały wtedy na przejściach w Wawrze (349 przejść), we Włochach (228 przejść), na Pradze-Północ (157 przejść), Bemowie (160 przejść) i Żoliborzu (178 przejść).

W 2020 roku sprawdzone zostały przejścia na Białołęce (255 przejść), w Rembertowie (108 przejść), Wesołej (112 przejść), Ursusie (155 przejść), Wilanowie (92 przejścia) i na Woli (308 przejść).
Sygnalizacja, ronda, progi - jak poprawiamy bezpieczeństwo?

Od momentu rozpoczęcia audytu ZDM przebudowuje średnio kilkadziesiąt najbardziej niebezpiecznych przejść rocznie oraz montuje oświetlenie na około kilkuset przejściach dla pieszych. Co roku powstają nowe sygnalizacje świetlne, montowane są progi zwalniające, budowane azyle dla pieszych oraz ronda, przebudowywane są układy przejść i ulic, a także ograniczane lub eliminowane jest parkowanie w obszarze przejść. W międzyczasie przygotowywane są kolejne inwestycje poprawiające bezpieczeństwo na stołecznych ulicach.

Wprowadzane zmiany przyczyniają się do znaczącej poprawy bezpieczeństwa na warszawskich ulicach. Dzięki takiemu kompleksowemu podejściu w ostatnich latach w Warszawie udaje się utrzymać szybką tendencję spadkową liczby wypadków śmiertelnych.

W 1993 roku – kiedy powołano do życia Zarząd Dróg Miejskich – na warszawskich ulicach zginęło aż 208 osób. W 2003 roku były to 124 osoby, a w 2013 roku 74 osoby. Natomiast w 2023 roku w wypadkach drogowych w Warszawie zginęło 29 osób. Po raz pierwszy od początku zbierania statystyk liczba ta spadła poniżej 30. Rekordowo niska liczba cieszy, choć każda powyżej zera będzie zbyt wysoka.