Bezpieczeństwo ruchu drogowego to priorytet m.st. Warszawy. Działania zmierzające na rzecz jego poprawy powinny być kompleksowe (a nie punktowe), zaś decyzje w sprawie zmian poprawiających bezpieczeństwo na drogach powinny być podejmowane na podstawie spójnych merytorycznych kryteriów. Dlatego Zarząd Dróg Miejskich od 2016 r. prowadzi kompleksowy audyt bezpieczeństwa ruchu drogowego na wszystkich przejściach dla pieszych bez sygnalizacji świetlnej.
Nasze działania są wyjątkowe. Prawdopodobnie nigdzie na świecie nie dokonywano sprawdzania przejść dla pieszych w tak dużej skali i przy specjalnie do tego przygotowanej metodyce badań. Tymczasem dzięki audytowi będziemy mieli wiedzę na temat każdej zebry w Warszawie.
Specjalnie opracowana metodyka
Do audytu nieosygnalizowanych przejść dla pieszych podeszliśmy niezwykle profesjonalnie i szczegółowo. Choć przepisy pozwalają, by osoba posiadająca certyfikat audytora sama mogła dokonać audytu, zdecydowaliśmy się na stworzenie 3- lub 4-osobowych zespołów, składających się z osób o różnych kompetencjach i doświadczeniach. Po to, aby na problemy spojrzeć z każdej możliwej perspektywy.
W procesie audytowania czynny udział biorą udział także najwyżsi stopniem naukowym inżynierowie. Zazwyczaj ich udział ogranicza się wyłącznie do nadzorowania prac, ale nie w tym przypadku. Każdy z nich również wychodzi w teren, aby wykonywać pomiary i obliczenia. Do tego ogromnego waloru audytu dochodzi specjalnie opracowana metodyka. Audytor najpierw, po przeprowadzeniu badań, przyznaje oceny, określa zagrożenia i następnie wskazuje zalecenie. Po tym etapie następuje sprawdzenie krzyżowe. Drugi audytor otrzymuje szczegółowe wyniki i na tej podstawie ocenia pierwszego. W przypadku rozbieżności wprowadzany jest trzeci – tzw. rozjemca. Pozwala to na opracowanie najlepszych rozwiązań.
W terenie audytorzy badają bezpieczeństwo przejść dla pieszych biorąc pod uwagę aż 49 czynników. To m.in. widoczność, oznakowanie, geometria jezdni, organizacja ruchu czy oświetlenie uliczne. W tym celu wykorzystują wiele przyrządów, m.in. dalmierze, kółka pomiarowe czy specjalne urządzenia badające natężenie światła na przejściu dla pieszych oraz w jego okolicy.
Pozostało 598 przejść do sprawdzenia
Ze względu na skalę, proces audytu rozłożono na kilka lat. Rozpoczął się w 2016 r. sprawdzaniem przejść w Śródmieściu, na Ochocie i Pradze-Południe. Te dzielnice zostały wybrane w pierwszej kolejności, bo tam – jak pokazywały statystyki – był największy ruch pieszych i pojazdów oraz dochodziło do wielu wypadków.
W Śródmieściu audytorzy przebadali 368 przejść, na Ochocie – 207, a na Pradze-Południe: 351.
W 2017 r. audyt przeszły przejścia na Bielanach (243), Mokotowie (347), Targówku (218) i Ursynowie (222). Następnie audyt kontynuowaliśmy w 2019 r. Zbadanych zostało wtedy 348 przejść na Wawrze, 229 we Włochach, 155 na Pradze-Północ, 171 na Bemowie i 182 na Żoliborzu. W tym roku audytowi poddanych już zostało 255 przejść na Białołęce, 108 w Rembertowie i 112 w Wesołej. Na Białołęce notę 0 lub 1, kwalifikującą przejście do poprawy bezpieczeństwa, otrzymały 32 zebry, w Rembertowie – 24, a w Wesołej – 12.
Łącznie zbadanych zostało już 3516 przejść. W tym roku proces audytu jest na półmetku. Do sprawdzenia pozostało 598 zebr – 117 na Wilanowie, 161 w Ursusie i 320 na Woli. Jeśli liczby te nie ulegną zmianie (zdarza się, że wytypowane przejścia „wypadają” z audytu, bo tuż przed nim poprawiliśmy bezpieczeństwo np. montując sygnalizację), audytorzy ocenią w sumie 4114 przejść dla pieszych na drogach w gestii ZDM. Wyniki wszystkich dotychczasowych audytów można sprawdzić na naszej stronie.
Sygnalizacje, oświetlenie, progi i azyle
Na podstawie wyników audytu podejmowane są decyzje o poprawie bezpieczeństwa, które wiążą się ze zmianami w infrastrukturze. Stosowane rozwiązania są różne w zależności od lokalizacji zidentyfikowanych problemów. To wyposażanie przejść w sygnalizacje świetlne, których ZDM co roku buduje kilkanaście – w tym roku m.in. na przełomie sierpnia i września uruchomiono światła na dwóch skrzyżowaniach ul. Kajki, na trzech zebrach na ul. Kijowskiej w sąsiedztwie Dworca Wschodniego i przejściu przez al. Krakowską na wysokości ul. Lipowczana. To także montaż oświetlenia dedykowanego przejściom, instalacja progów zwalniających czy budowa azyli dla pieszych.
Audyt jest pod tym względem kluczowy. Np. tam, gdzie głównym problemem jest nadmierna prędkość kierowców, skuteczniejszym rozwiązaniem mogą być progi zwalniające, a niekoniecznie kosztowna sygnalizacja świetlna, która w dodatku jest barierą dla pieszych. Dzięki audytowi możemy podejmować sensowne decyzje jeśli chodzi o zastosowane rozwiązanie.
Od momentu rozpoczęcia audytu przebudowaliśmy kilkadziesiąt najbardziej niebezpiecznych przejść. Ponad 100 kolejnych jest już w planach ZDM lub innych jednostek miejskich.
Spada liczba wypadków
Wprowadzane zmiany przyczyniają się do znaczącej poprawy bezpieczeństwa na warszawskich ulicach. Dzięki takiemu kompleksowemu podejściu, w ostatnich latach w Warszawie udaje się utrzymać szybką tendencję spadkową liczby wypadków śmiertelnych: w ciągu 6 lat ich liczba spadła o 44 proc. W skali kraju w analogicznym okresie liczba ta spadła o 11 proc.
W ostatnich latach w stolicy znacznie spadła liczba wypadków z udziałem pieszych. Jeszcze w 2008 r. takich zdarzeń odnotowano 739. W 2014 r. było ich 484, w 2018 r. – 381, a w 2019 r. – 302. W zeszłym roku 178 wypadków z pieszymi zdarzyło się na przejściach, ale te stają się coraz bezpieczniejsze. W 2018 r. na zebrach wypadków z udziałem pieszych odnotowano 240, zaś średnia z ostatnich czterech poprzednich lat wyniosła 255.
