Najczęściej zadawane pytania - Zarząd Dróg Miejskich w Warszawie

Umowa na SAVY została podpisana w styczniu 2021 roku. Nowe oprawy zaprezentowano już cztery miesiące później. Pierwsze z 38 411 zamówionych wówczas opraw zaświeciły w grudniu 2021 roku – zostały zamontowane na budynku siedziby ZDM. Natomiast regularną wymianą opraw rozpoczęto w lutym 2022 roku.

W czerwcu 2022 roku Rada m.st. Warszawy powierzyła Zarządowi Dróg Miejskich wymianę starych opraw na SAVY również na drogach dzielnicowych. W listopadzie ogłoszono przetarg na dostawę kolejnych opraw. W tym samym miesiącu warszawskie ulice oświetlała już połowa z pierwszej partii opraw.

Wiosną 2023 roku podpisana została umowa na zakup 35,4 opraw oraz rozpoczęto wymianę latarni na ulicach dzielnicowych. Natomiast już we wrześniu na drogach w całej Warszawie zamontowanych było ponad 40 tys. nowych opraw, zaś do końca roku niemal 45,5 tys. sztuk.

Wymiana starych opraw wciąż trwa. Aktualną liczbę zamontowanych opraw SAVA można sprawdzić w osobnej zakładce.

Oprawy SAVA dają nam wiele nowoczesnych możliwości. Pracujemy już nad wyposażeniem ich w specjalne kontrolery, które poinformują o pracy oprawy – co pozwoli na szybkie wykrywanie, a nawet przewidywanie usterek – oraz pozwolą na zdalne sterowanie nią – dzięki temu będziemy mogli dostosowywać parametry oświetlenia.

Wspomniany kontroler pozwoli na zasilanie latarni przez całą dobę, co z kolei pozwoli nam na dalszą rozbudowę systemu oświetleniowego o kolejne funkcje. Chcemy między innymi wdrożyć oświetlenie adaptacyjne, które będzie samodzielnie będzie dobierać odpowiednie parametry w zależności od pogody czy pory dnia. Latarnie ze stałym podłączeniem do prądu mogą stać się również punktami ładowania np. rowerów lub hulajnóg elektrycznych.

Wśród innych możliwości, które zamierzamy wdrożyć jest także zbieranie danych dotyczących natężenie ruchu czy zanieczyszczenia powietrza za sprawą specjalnych czujników. Najważniejszą ich funkcją będzie jednak wykrywanie uszkodzenia latarni w wyniku zdarzenia drogowego, co znacznie skróci czas ich naprawy.

Oprawy SAVA zużywają blisko trzykrotnie mniej prądu niż stare oprawy sodowe. To nie tylko oszczędność pieniędzy, ale także środowiska. Dzięki mniejszemu zużyciu energii do atmosfery trafia mniej szkodliwych substancji, w tym dwutlenku węgla.

Stołeczne ulice oświetla już ponad 53,5 tys. (stan na 24.04.2024) opraw SAVA. To oznacza redukcję emisji CO2 o 24 167 ton w ciągu roku. Jedno dorosłe drzew pochłania w tym samym czasie ok. 7 kg dwutlenku węglu. Osiągnięty dzięki oprawom SAVA efekt można więc porównać do posadzenia blisko 3,5 mln drzew. Przy czym warto wiedzieć, że w Warszawie rośnie ich ok. 9 mln. Z kolei koszt takiego przedsięwzięcia wyniósłby szacunkowo ok. 4 mld 550 mln zł.

Zanieczyszczenie światłem szkodzi zwierzętom i roślinom, ale przede wszystkim ludziom. Źle wpływa na nasze samopoczucie i może prowadzić do poważnych zaburzeń. Jego przyczyną jest przede wszystkim niewłaściwa emisja światła, a zwłaszcza złe jego ukierunkowanie.

Strumień światła emitowanego przez oprawy SAVA – w porównaniu do opraw sodowych – pada jedynie w dół. Ponadto ich konstrukcja pozwala na precyzyjne sterowanie strumieniem. Dzięki temu światło nie „ucieka” w niechcianych kierunkach (przede wszystkim w górę), a sama latarnia oświetla jedynie to, co ma być oświetlone. Ograniczamy w ten sposób możliwość odbijania światła (np. od elewacji budynków), które jest kolejnym źródłem zanieczyszczenia światłem.

Innym ważnym czynnikiem mającym wpływ na zanieczyszczenie światłem jest jego temperatura barwowa. Im światło „cieplejsze” (mające mniejszą temperaturę barwową), tym lepsze. Światło większości opraw SAVA ma temperaturę 3000 K, co jest temperaturą ciepłą.

Temperatura 3000 K to jednocześnie ewenement, ponieważ standardem w większości miast w Polsce i nie tylko jest 4000 K. Temperatury zimniejsze (wspomniane 4000 K i 5700 K) stosujemy ze względów bezpieczeństwa – białe światło lepiej wpływa na percepcję ludzkiego oka – na węzłach drogowych i przejściach dla pieszych.

Ważne w celu ograniczania zjawiska zanieczyszczenia światłem jest także jego natężenie. Już teraz SAVY w zależności od miejsca zamontowania i panujących w tym miejscu warunków świecą z różnym natężeniem. Planujemy natomiast, aby dostosowywało się do zmieniających się warunków otoczenia. Ponadto przyszłością jest wieczorne włączanie i poranne wyłączanie latarni w zależności od warunków na dworze.

Postępy z wymiany starych opraw na oprawy SAVA publikujemy w cotygodniowym raporcie #ŚrodazSAVĄ na naszym Facebooku. Znajdują się w nim informację dotyczące liczby wymienionych opraw (w tym na ulicach gminnych), oszczędności finansowej, oszczędności energii, redukcji emisji CO2 oraz ekwiwalentu posadzonych drzew.

Szczegółowe informacje dostępne są na naszej stronie w zakładce Działania ZDM > Modernizacja oświetlenia > Wymiana opraw. Znajduje się tam lista ulic, na których wymieniliśmy oprawy, oraz mapa wykonanych prac i plan najbliższej wymiany.

Oprawy świetlne są narażone na przeróżne warunki pogodowe – mniejsze i większe deszcze, śnieg, wiatr, duże różnice temperatur. Konstrukcja oprawy SAVA jest jednak wykonana ze stopów aluminium. Dzięki temu powinna przetrwać co najmniej kilkadziesiąt lat.

W przypadku napraw producent udzielił aż 12 lat gwarancji. Spodziewamy się jednak, że będą służyć znacznie dłużej. Sama naprawa jest prosta. W kopule oprawy mieszczą się wszystkie podzespoły, a dzięki modułowej konstrukcji można je łatwo wymienić bez wymiany samej obudowy. Do otwarcia kopuły nie potrzeba żadnych specjalistycznych narzędzi. Producent zastosował m.in. trwały zawias oraz system automatycznego rozłączania, dzięki któremu oprawę można otworzyć nawet „pod napięciem”.

Wymiana starych opraw na oprawy SAVA to ogromny projekt – największy tego typu w Polsce i jeden z największych w Europie. Jego celem jest nie tylko oszczędność, ale także poprawa bezpieczeństwa po zmroku i estetyki miasta. Nasze działania zdobyły uznanie branży oświetleniowej, czego dowodem są liczne nagrody.

W 2023 roku wraz z firmą LUG Light Factory (producentem opraw SAVA) otrzymaliśmy Nagrodą Główną w organizowanym przez Polski Związek Przemysłu Oświetleniowego Konkursie na Najlepiej Oświetloną Gminę i Miasto oraz Najlepszą Inwestycję Oświetleniową 2022 roku. Ponadto w tym samym konkursie Warszawa zyskała tytuł Najlepiej Oświetlonej Gminy i Miasta 2022 roku. Z kolei firma LUG Light Factory otrzymała dodatkowo Nagrodę Specjalną im. Alicji Peczyńskiej.

Oprawy SAVA doceniono nie tylko w Polsce, ale także za granicą. Jeszcze w 2023 roku nasz program modernizacji oświetlenia oraz firmę LUG Light Factory uhonorowano wyróżnieniem „Highly Commended” w kategorii „Oświetlenie wewnętrzne” w konkursie DALI Lighting Awards 2022.

• Sprawność zasilacza: ≤93%
• Zasilanie: 220-240V 50/60Hz
• Moc oprawy [W]: 11-102 (rozmiar M); 12-164 (rozmiar L)
• Prąd wyjściowy [mA]: 200, 300, 500, 550, 700 (rozmiar M); 200, 300, 500, 700, 770 (rozmiar L)
• Rodzaj osprzętu: ED
• Maksymalna ilość opraw w obwodzie dla bezpiecznika 10A (B): 7-18 (rozmiar M); 5-18 (rozmiar L)
• Maksymalna ilość opraw w obwodzie dla bezpiecznika 16A (B): 12-28 (rozmiar M); 9-28 (rozmiar L)
• Maksymalna ilość opraw w obwodzie dla bezpiecznika 25A (B): 19-44 (rozmiar M);  14-44 (rozmiar L)
• Wymiary: 521×165 mm (rozmiar M); 619×184 (rozmiar L)
• Waga: 9,4 kg (rozmiar M); 12,6 kg (rozmiar L)
• CRI/Ra: 70
• Kroki MacAdama: 3
• ULOR / DLOR: 0% / 100%
• Strumień oprawy (lm): 1200 – 15600 (rozmiar M); 1150-25000 (rozmiar L)
• Skuteczność (lm/W): 99-169 (rozmiar M); 96-190 (rozmiar L)
• Grupa ryzyka fotobiologicznego: RG0, RG1
• Ilość diod LED: 16, 24, 36, 48 (rozmiar M); 16, 36, 48, 72, 96 (rozmiar L)