Dużo betonu, mało zieleni, gorące noce i brak przepływu powietrza. W 2024 roku, wspólnie z naukowcami z Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, przeprowadziliśmy szczegółowe badania klimatu lokalnego w rejonie ulic Złota i Zgoda. Jeszcze przed rozpoczęciem przebudowy zamontowaliśmy cztery czujniki mierzące temperaturę i wilgotność. Po zakończeniu prac planujemy powtórzyć pomiary: raz tuż po modernizacji i ponownie po 2–3 latach, gdy posadzona zieleń zdąży się rozwinąć. Już teraz porównaliśmy zebrane dane z innymi punktami pomiarowymi IGiPZ PAN w Warszawie. Różnice są wyraźne.
Efekt miejskiej wyspy ciepła. Tu naprawdę robi się gorąco
Zjawisko miejskiej wyspy ciepła (UHI – urban heat island) polega na tym, że silnie zurbanizowane przestrzenie nagrzewają się znacznie bardziej niż otaczające je tereny. Gęsta zabudowa miejska, która zakumulowała ciepło w ciągu dnia, oddaje je nocą wolniej niż tereny otaczające, dlatego miejska wyspa ciepła zaznacza się głównie nocą i wcześnie rano, zaś zanika w ciągu dnia. UHI jest obserwowana szczególnie w czasie bezwietrznych, bezchmurnych nocy, a silny wiatr, powodujący duże mieszanie powietrza, całkowicie ją eliminuje. Klimat miasta wyróżnia się nie tyle wysoką temperaturą maksymalną w ciągu dnia (choć to także), ile raczej podwyższoną temperaturą minimalną nocą i nad ranem.
Badania jednoznacznie pokazały, że rejon ulic Złota i Zgoda nagrzewa się n
admiernie w ciągu dnia i nie schładza nocą. Spadek temperatury po zachodzie słońca jest tu zbyt powolny. Ograniczony przepływ powietrza wynikający z układu zabudowy utrudnia wentylację terenu. Spośród 93 dni pomiarowych, aż ponad 40 nocy było bardzo gorących (temperatura nie spadała poniżej 18°C), a ponad 20 z nich to tzw. noce tropikalne (temperatura ≥ 20°C). Takie warunki znacząco zwiększają ryzyko przegrzania organizmu i są zagrożeniem dla zdrowia.
Dla porównania, w tym samym okresie pomiarowym:
- na zazielenionym osiedlu mieszkaniowym (ul. Podchorążych) gorących nocy było tylko 20, a tropikalnych 5,
- w samych Łazienkach Królewskich – zaledwie 17 i 3.
Tak wyraźne różnice w liczbie tropikalnych nocy na tak nieodległych od siebie terenach (zaledwie ok. 3 km w linii prostej) pokazują, jak kluczową rolę odgrywa zieleń w łagodzeniu efektu miejskiej wyspy ciepła.
Zieleni jak na lekarstwo, zieleń jako lekarstwo
Dotychczas zieleń występowała w rejonie Złotej i Zgoda w ilościach symbolicznych, głównie w donicach lub jako niska roślinność. Trawniki, drzewa i zieleńce działają jak naturalne klimatyzatory, ale w tej części Warszawy ich brakowało. Wnioski z badań jednoznacznie wskazują, że jednym z najskuteczniejszych narzędzi poprawy mikroklimatu jest sadzenie dużych drzew, które w szkółkach dojrzewały przez wiele lat. Jest tak, ponieważ duże drzewa:
- zapewniają cień, który ogranicza nagrzewanie się powierzchni,
- zwiększają ewapotranspirację, czyli parowanie wody z liści, co działa jak naturalna klimatyzacja,
- obniżają temperaturę odczuwalną nawet o kilka stopni w upalne dni,
- tworzą przyjazne warunki do przebywania na zewnątrz, poprawiają komfort mieszkańców i użytkowników przestrzeni.
O tym, skąd bierzemy duże drzewa, jakie warunki musi spełniać materiał szkółkarski oraz jakimi standardami jakościowymi są zobowiązani kierować się nasi wykonawcy podczas sadzenia drzew pisaliśmy tutaj.
W projekcie przebudowy, którego szczegóły możecie poznać na stronie internetowej inwestycji, kluczowym elementem są właśnie drzewa. Pojawią się one wszędzie tam, gdzie tylko pozwalają na to warunki techniczne i przestrzenne. Pierwsze już posadziliśmy. To 11 okazałych, niemal 9-metrowych wiązów przy ul. Zgoda. Docelowo na przebudowywanym terenie pojawi się aż 167 drzew, które wraz z bylinami i krzewami stworzą zielony obszar o powierzchni blisko 3 tys. m². Obszar wyposażyliśmy też w dwa zbiorniki retencyjne, co zwiększy odporność tej przestrzeni na gwałtowne opady.
611 drzew później…
Przebudowa rejonu ulic Złota i Zgoda to nasza odpowiedź na konkretne wyzwania. Zamiast kolejnych połaci betonu będą drzewa, przepuszczalne nawierzchnie i retencja wody.
Łącznie w ramach NCW posadziliśmy już 455 drzew,
- z czego 188 rośnie w bezpośredniej okolicy Złotej i Zgody,
- a po zakończeniu wszystkich prac w tym rejonie będzie ich aż 611.
Na tym nie koniec zazieleniania serca miasta. Planujemy kolejne nasadzenia m.in. przy ul. Marszałkowskiej. Poprzez projekt Nowe Centrum Warszawy tworzymy dla mieszkańców miasto, które lepiej znosi fale upałów, w którym można usiąść w cieniu wśród zieleni, pooddychać czystszym powietrzem i czuć się komfortowo.
