Szkoła Podstawowa z Oddziałami Integracyjnymi nr 41 im. Żołnierzy Armii Krajowej Grupy Bojowej „Krybar” to średniej wielkości (ok. 400 uczniów) szkoła w Śródmieściu. Mieści się ona przy skrzyżowaniu ul. Drewnianej i Dobrej. Zaledwie 1/3 uczniów mieszka w obwodzie szkoły. Uczniowie podróżują do szkoły głównie samochodami, pieszo lub komunikacją miejską. Aktywne formy dotarcia na lekcje nie są zbyt popularne (zaledwie 4%).
Analiza zdarzeń drogowych
Ważnym elementem oceny sytuacji dotyczącej bezpieczeństwa przy szkołach była szczegółowa analiza zdarzeń drogowych, jakie miały miejsce w pobliżu szkoły. W tym wypadku wzięto pod uwagę okres od 2015 r. do 2019 r., ponieważ za te lata Zarząd Dróg Miejskich posiadał pełne dane. Zakres przestrzenny analizy obejmował obwód szkoły.
Analiza obejmowała: określenie miejsc niebezpiecznych (zwłaszcza dla niechronionych uczestników ruchu, w tym w wieku szkolnym), przyczyny oraz propozycje możliwych rozwiązań poprawiających warunki ruchu drogowego w analizowanych obszarach.
W latach 2015 – 2019 w rejonie SP 41 doszło do 110 zdarzeń drogowych, w których 1 osoba została ciężko ranna, a 38 osób odniosło lekkie obrażenia. W obrębie samej szkoły (tj. w promieniu 500 m) doszło do 32 zdarzeń drogowych, 1 osoba została ciężko ranna, a 12 osób lekko rannych. Większość wypadków miała miejsce przy Wybrzeżu Kościuszkowskim i ul Dobrej.
Badanie zachowań komunikacyjnych uczniów
Celem badania zachowań komunikacyjnych uczniów było określenie, jaki jest szacunkowy podział zadań przewozowych w szkole, czyli w jaki sposób uczniowie docierają do szkoły i z niej wracają. Dodatkowo zidentyfikowano którędy dokładnie uczniowie docierają do szkoły oraz jak spędzają czas podczas przerw – czy w ogóle wychodzą poza teren szkoły.
Badaniem objęto co najmniej 1 klasę z każdego rocznika, minimum 15% wszystkich uczniów danej placówki.
SP 41 jest szkołą z oddziałami integracyjnymi, co przekłada się na decyzje transportowe uczniów i rodziców. Jest zlokalizowana w dobrze skomunikowanym miejscu (II linia metra, bliskie sąsiedztwo przystanka autobusowego). Blisko 70% uczniów dociera do szkoły spoza obwodu.
Co trzeci uczeń dociera do szkoły samochodem, niewiele mniej wybiera podróż pieszą i komunikację miejską.
Podobnie jak w przypadku innych szkół – uczniowie najmłodszych klas odwożeni są do szkoły częściej niż starsze roczniki. Podróże samochodowe to połowa podróży trzecioklasistów. Z wiekiem uczniów rośnie udział komunikacji miejskiej w podróżach – wśród najstarszego rocznika to ponad połowa podróży. Najaktywniejszym rocznikiem jest ten najmłodszy – 8% pierwszoklasistów dociera do szkoły na rowerze, rolkach lub hulajnodze. Są jednak roczniki, w których nikt nie zgłosił takiego sposobu dotarcia na lekcje.
Większość uczniów, którzy rano doszli do szkoły pieszo, również pieszo z niej wraca. Część z nich przesiada się do komunikacji miejskiej. Z komunikacji miejskiej, podczas drogi powrotnej, korzysta też około 1/4 uczniów, którzy rano jechali autem.
Poczucie bezpieczeństwa
Analizując wyniki ankiet – odpowiedzi uczniów na pytanie, czy czują się bezpiecznie w drodze do szkoły (szczególnie przechodząc przez przejścia dla pieszych), można dostrzec wyraźny rozdźwięk pomiędzy deklarowanym poczuciem bezpieczeństwa, a rzeczywistym bezpieczeństwem rozumianym poprzez liczbę zdarzeń drogowych w okolicy szkoły.
Uczniowie SP 41, w porównaniu do uczniów innych szkół w Programie Droga na szóstkę, zgłaszają się dość niskie poczucie bezpieczeństwa. Co piąty uczeń zgłaszał, że odczuwa zagrożenie podczas podróży do szkoły. Najmniej bezpiecznie czują się ci, których też jest najmniej – rowerzyści, hulajnogiści. Najbezpieczniej czują się uczniowie odwożeni samochodami. Warto jednak zauważyć, że nawet oni częściej zgłaszają odczuwanie zagrożenia, niż średnia z Warszaw, która wynosi 16%.
Pytani o obawy i sugestie zmian, uczniowie zgłaszali w ankietach komentarze dotyczące prędkości samochodów, widoczności na przejściach dla pieszych i obawy, czy zdążą przejść. Zwracali uwagę, że w sąsiedztwie powinien być uspokojony ruch. Oczekują też wsparcia przy przechodzeniu przez przejścia.
Audyt bezpieczeństwa ruchu drogowego
Audyt bezpieczeństwa ruchu drogowego (BRD) miał określić poziom zagrożeń dla uczestników ruchu drogowego w rejonie budynków badanych szkół podstawowych, stan oznakowania pionowego i poziomego, sprawdzenie zgodności istniejących rozwiązań z obowiązującymi przepisami i normami.
Audyt BRD został przeprowadzony przez zespół audytujący, w którego składzie znajdował się Audytor BRD posiadający ważny Certyfikat Audytora Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego, wydany przez ministra właściwego ds. transportu, na podstawie art. 24n ust.6 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych.
Główne rekomendacje:
- Na podstawie przeprowadzonych wizji w terenie, licznych obserwacji oraz zagospodarowania terenu przyległego do ulicy Topiel tj. przedszkole, Park Kazimierzowski, liczne zabudowy wielorodzinne rekomenduje się wprowadzenie ograniczenia prędkości poprzez wyniesienie skrzyżowań i wprowadzeniu progów zwalniających.
- Dodatkowo rekomenduje się wyznaczenie wydzielonej drogi rowerowej po zachodniej stronie ulicy (kosztem zieleni) eliminując mogące występować kolizje rowerzystów z pieszymi zwłaszcza dziećmi. Poszerzenie ciągów pieszych po wschodniej stronie ul. Topiel na odc. ul. Leszczyńska – ul. Drewniana do min 200cm.
- Na podstawie przeprowadzonych wizji w terenie, licznych obserwacji rejonu bezpośredniego dojścia do szkoły rekomenduje się wprowadzenie progów zwalniających na ul. Dobrej na odcinku od ul. Zajęczej do Leszczyńskiej lub budowę sygnalizacji na skrzyżowaniu ul. Dobrej i Drewnianej.
- Na podstawie przeprowadzonych wizji w terenie, licznych obserwacji rejonu bezpośredniego dojścia do szkoły rekomenduje się wprowadzenie dodatkowych progów zwalniających na ul. Leszczyńskiej na odcinku od ul. Topiel Dobra. Zaleca się wprowadzenie jednego kierunku ruchu, ruch odbywałby się od ul. Topiel w kierunku ul. Dobrej.
- Na podstawie przeprowadzonych wizji w terenie, licznych obserwacji rejonu bezpośredniego dojścia do szkoły rekomenduje się wprowadzenie progów zwalniających na ul. Drewnianej na odcinku od ul. Topiel – Dobra. Zaleca się wprowadzenie jednego kierunku ruchu, ruch odbywałby się od ul. od ul. Dobrej w kierunku ul. Topiel. w kierunku ul. Dobrej.
Analiza obrazu
Analizę obrazu wykonano na podstawie obrazu z kamer umieszczonych w wyznaczonych lokalizacjach. Położenie urządzeń w terenie miało zapewnić obserwatorom widoczność na cały obszar badawczy. Przy każdej ze szkół pracowało od 3 do 6 rejestratorów obrazu. W ramach zadania wykonano również pomiary ruchu samochodowego i pieszego w bezpośrednim otoczeniu szkoły, tj. na najbliższym skrzyżowaniu i przejściu dla pieszych oraz w przekroju bezpośrednio przed głównym wejściem do szkoły. Rejestratory umieszczone w terenie pracowały 30 września 2020 roku (tj. w środę), w godzinach 07:00-09:00. Podczas badań panowało zachmurzenie całkowite, bez opadów, a temperatura oscylowała w granicach 15-16 st. C.
Analiza obrazu miała za zadanie zidentyfikować wszystkie sytuacje niebezpieczne, badanie zostało wykonane przy zastosowaniu narzędzi GIS.
Badanie obejmowało swoim zakresem ulicę Drewnianą oraz Dobrą – obszar zlokalizowany w bezpośrednim sąsiedztwie wejścia na teren szkoły. Miejsca wystąpienia zachowań pieszych, niebezpiecznych oraz potencjalnie niebezpiecznych uklasyfikowano w czterech lokalizacjach, co wraz z intensywnością ich wystąpienia przedstawiono na poniższej mapie.
szkola8_piesi
Miejscem w którym piesi oraz rowerowi użytkownicy przestrzeni publicznej najczęściej narażają się swoim zachowaniem na niebezpieczeństwo jest ulica Drewniana, przy której zlokalizowane jest wejście główne do szkoły oraz rejon skrzyżowania i przejścia dla pieszych ul. Dobrej/Drewnianej, to tutaj doszło do przechodzenia przez ulicę w miejscu niedozwolonym oraz przechodzenia przez ulicę zza samochodu przez aż 74 osoby w ciągu dwóch godzin pomiaru.
Miejsca wystąpienia zachowań kierowców, niebezpiecznych oraz potencjalnie niebezpiecznych uklasyfikowano w czterech lokalizacjach, co wraz z intensywnością ich wystąpienia przedstawiono na poniższej mapie.
szkola8_kierowcy
Podobnie jak w przypadku obserwacji zachowań pieszych oraz rowerzystów, kierowcy zachowują się w sposób zagrażający bezpieczeństwo innych użytkowników przestrzeni publicznej oraz sobie. Do największej liczby zachowań niebezpiecznych dochodziło na ulicy Dobrej, na obszarze pomiędzy skrzyżowaniem a ulicą Leszczyńską, gdzie aż 54 pojazdów zatrzymywało się w miejscu gdzie niedozwolony jest ten manewr, natomiast aż 136 kierowców omijało zatrzymany pojazd sprawiając przy tym zagrożenie dla innych uczestników ruchu. Drugim miejscem, gdzie dochodziło do ogromnej liczby niebezpiecznych zachowań jest obszar przy szkole – ul. Drewniana, gdzie 68 razy dochodziło do omijania zatrzymanego pojazdu, a 25 razy pojazdy zatrzymywały się w miejscu niedozwolonym.
Tak ogromna liczba zachowań niebezpiecznych miała miejsce w przeciągu tylko dwóch godzin pomiaru.
Podsumowanie
Każda ze szkół, ze względu na swoją lokalizację, potrzeby uczniów i rodziców oraz infrastrukturę w sąsiedztwie wymaga zaprojektowania zmian indywidualnie. W przypadku SP 41 przy ul. Drewnianej, w pierwszej kolejności konieczne jest uspokojenie ruchu w sąsiedztwie – na ul. Dobrej oraz zmiana organizacji ruchu na ul. Drewnianej. Pprawi to komfort podróży i pozwoli na bezpieczniejsze parkowanie podczas podwożenia uczniów na lekcje. Planowana jest też likwidacja zatoki autobusowej, ponieważ jej wymiary nie są odpowiednie i nie spełnia ona swojej funkcji.
